Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Płocku

POSTANOWIENIE

Płock, 11 sierpnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Płocku II Wydział Karny w składzie

sędzia SO Dariusz Wysocki

protokolant st. sekr. sąd. Agnieszka Skierska

po rozpoznaniu na posiedzeniu 11 sierpnia 2016 r.

z udziałem prokuratora Lesława Bożka oraz obrońców podejrzanych A. B., D. G., R. J. (1), J. S., I. T., Ł. W. i W. W.

wniosku prokuratora Mazowieckiego Wydziału Zamiejscowego Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej w Warszawie

o przedłużenie tymczasowego aresztowania

na podstawie art. 263§2, art. 258§1 pkt 2 i §2, art. 127 c k.p.k. oraz art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2015 r., poz. 615, ze zm.)

p o s t a n a w i a

1) okres trwaniatymczasowego aresztowaniaAdama M. B. , urodzonego (...) w W. syna M. i M., zastosowanego postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy W. z 18 maja 2016 r. (sygnatura III Kp 802/16), w toku śledztwa oznaczonego PK V WZ Ds 41.2016 przedłużyć do 6 (sześciu) miesięcy, tj. do 13 listopada 2016 r. godzina 6:05,

2) okres trwaniatymczasowego aresztowania D. B. (1) , urodzonego (...) w C. syna Z. i H., zastosowanego postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy W. z 18 maja 2016 r. (sygnatura III Kp 812/16), w toku śledztwa oznaczonego PK V WZ Ds 41.2016 przedłużyć do 6 (sześciu) miesięcy, tj. do 14 listopada 2016 r. godzina 17:10,

3) okres trwaniatymczasowego aresztowania D. G. , urodzonego (...) w W. syna K. i B., zastosowanego postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy W. z 18 maja 2016 r. (sygnatura III Kp 813/16), w toku śledztwa oznaczonego PK V WZ Ds 41.2016 przedłużyć do 6 (sześciu) miesięcy, tj. do 13 listopada 2016 r. godzina 6:05,

4) okres trwaniatymczasowego aresztowania R. J. (1) , urodzonego (...) w W. syna J. i G., zastosowanego postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy W. z 18 maja 2016 r. (sygnatura III Kp 803/16), w toku śledztwa oznaczonego PK V WZ Ds 41.2016 przedłużyć do 6 (sześciu) miesięcy, tj. do 13 listopada 2016 r. godzina 6:00,

5) okres trwaniatymczasowego aresztowania J. S. , urodzonego (...) w W. syna A. i M., zastosowanego postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy W. z 18 maja 2016 r. (sygnatura III Kp 814/16), w toku śledztwa oznaczonego PK V WZ Ds 41.2016 przedłużyć do 6 (sześciu) miesięcy, tj. do 13 listopada 2016 r. godzina 6:00,

6) okres trwaniatymczasowego aresztowania I. T. , urodzonego (...) w Ł. syna R. i B., zastosowanego postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy W. z 18 maja 2016 r. (sygnatura III Kp 804/16), w toku śledztwa oznaczonego PK V WZ Ds 41.2016 przedłużyć do 6 (sześciu) miesięcy, tj. do 14 listopada 2016 r. godzina 14:55,

7) okres trwaniatymczasowego aresztowania Ł. W. , urodzonego (...) w W. syna P. i E., zastosowanego postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy W. z 18 maja 2016 r. (sygnatura III Kp 815/16), w toku śledztwa oznaczonego PK V WZ Ds 41.2016 przedłużyć do 6 (sześciu) miesięcy, tj. do 13 listopada 2016 r. godzina 6:00,

8) okres trwaniatymczasowego aresztowania W. W. , urodzonego (...) w W. syna S. i H., zastosowanego postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy W. z 18 maja 2016 r. (sygnatura III Kp 805/16), w toku śledztwa oznaczonego PK V WZ Ds 41.2016 przedłużyć do 6 (sześciu) miesięcy, tj. do 14 listopada 2016 r. godzina 15:14,

9) przyznać adw. M. L. od Skarbu Państwa 369 (trzysta sześćdziesiąt dziewięć) zł tytułem kosztów obrony związanych z udziałem w posiedzeniu.

UZASADNIENIE

Możliwość przedłużenia tymczasowego aresztowania na okres dłuższy niż 3 miesiące istnieje tylko wtedy, gdy postępowania przygotowawczego nie można było ukończyć w tym terminie ze względu na szczególne okoliczności sprawy (art. 263§2 k.p.k.). Wniosek prokuratora nie omawia okoliczności, które uniemożliwiały ukończenie śledztwa w trzymiesięcznym terminie. Jednak rodzaj i liczba wykonanych dotąd czynności śledztwa, a także czynności, które jeszcze przeprowadzić należy, wykazanych i uzasadnionych na s. 43-45 wniosku pozwalają uznać, że ukończenie śledztwa w terminie 3 miesięcy, w sprawie której wniosek dotyczy, nie było realne i, że postępowanie przygotowawcze powinno być kontynuowane celem zebrania pełnego materiału dowodowego, pozwalającego na zamknięcie śledztwa w czasie 6 miesięcy. Okoliczności, ze względu na które ukończenie śledztwa w terminie 3 miesięcy nie było możliwe mają tym samym charakter szczególny, wynikający z charakteru sprawy, liczby i rodzaju postawionych podejrzanym zarzutów, charakteru dowodu stanowiącego podstawę postawienia zarzutów oraz liczby i czasochłonności wymagających przeprowadzenia w związku z tym czynności sprawdzających i dowodowych. Możliwość udowodnienia tez stanowiących podstawę zarzutów podejrzenia rysuje się bowiem w przedmiotowym postępowaniu w związku z treścią wyjaśnień tylko jednego z podejrzanych, a więc – co się z tym również wiąże – z potrzebą sprawdzenia wartości procesowej takiego dowodu.

Sądowi nie są znane racjonalne powody skłaniające nagminnie prokuratorów do rezygnacji z przekonania sądu, że wniosek o zastosowanie, czy przedłużenie tymczasowego aresztowania zasługuje na uwzględnienie. Art. 250§1 a k.p.k. nie wymaga wprawdzie od prokuratora „przedstawienia” dowodów świadczących o popełnieniu przez podejrzanego zarzuconego przestępstwa, tak jak czyni to art. 251§3 k.p.k. w odniesieniu do sądu, jednak wyprowadzanie stąd wniosku o zbędności rzeczowego dowodowego wykazania podstaw faktycznych tymczasowego aresztowania, przez ograniczenie się – co ma miejsce i w przedmiotowym wypadku – do wymienienia jedynie numerów kart, z których nie wiadomo co ma konkretnie wynikać, jest praktyką niewłaściwą. Co więcej, w niektórych wypadkach wymienione karty w aktach nie mają odniesienia w rzeczywistości, jak np.: (przytoczone bez innego wskazania numery kart dotyczą egzemplarza akt Ds przekazanego sądowi wraz z wnioskiem) k. 131-132 i 142-143, mające rzekomo dotyczyć D. B. (1), a dotyczące de facto D. G.; k. 34 i 42-43, które – wbrew twierdzeniom wniosku – nie dotyczą Ł. W.; k. 6827-6834, mające rzekomo dotyczyć D. B. – wg s. 44 wniosku, wiersz ostatni. Taki sposób prezentowania we wniosku dowodów mających wskazywać na duże prawdopodobieństwo popełnienia przez podejrzanych zarzuconych im czynów, a także na istnienie podstaw oraz przesłanek do stosowania tymczasowego aresztowania, poważnie utrudnia, a może wręcz uniemożliwić weryfikację ustaleń kluczowych z punktu widzenia art. 249§1, art. 257, 258, 259 k.p.k. w postępowaniu, w którym zgromadzony został obszerny materiał aktowy, a czas na rozpoznanie wniosku jest zbyt krótki. W ten sposób stwarza się też pole do żenujących nieporozumień (na przykład do nieprawdziwego stwierdzenia postanowienia o zastosowaniu tymczasowego aresztowania Ł. W., według którego wynik okazania na k. 34, 42-43, nie dotyczący przecież tego podejrzanego, wskazuje na duże prawdopodobieństwo popełnienia przez Ł. S. W. zarzuconych mu czynów ( vide k. 6326-6327).

Niezależnie od mankamentów wniosku, obszerne, zaprotokołowane w toku wielu przesłuchań i w znacznej mierze zweryfikowane wynikami okazania, oględzin miejsc i eksperymentów procesowych, wyjaśnienia M. P. (1) wskazują na duże prawdopodobieństwo popełnienia przez A. B. (m. in. k. 34, 134, 235, 237, 248, 249, 441), D. B. (1) (m. in. k. 23, 397, 413), D. G. (m. in. k. 13, 18, w zw. z k.131, 142, 143), R. J. (1) (m. in. k. 34, 139, 227, 237, 248, 429, 430, 446, 447), J. S. (m. in. k. 22), I. T. (m. in. k. 215, 217, 220, 229, 235, 246, 247, 428, 430), Ł. W. (m. in. k. 23, 226, 230, 233, 238, 240-242, w zw. z k. 548 i 578-579) i W. W. (m. in. k. 34, 132, 134, 136, 228, 229, 235, 248, 249) zarzuconych tym podejrzanym czynów. W oparciu o materiał aktowy nie da się rzecz jasna stwierdzić, że podejrzani ci na pewno dopuścili się popełnienia wszystkich czynów, które zostały im w takiej postaci zarzucone (sam M. P. (1) w pojedynczych wypadkach nie ma bowiem pewności – vide np. k. 139). Jednak w znacznej części dające się weryfikować wynikami okazania, oględzin i eksperymentów procesowych wyjaśnienia M. P. (1) wystarczają do przyjęcia dużego prawdopodobieństwa popełnienia przez każdego z wymienionych wyżej podejrzanych przynajmniej części zarzuconych im czynów. A na tym etapie postępowania uzyskiwanie stopnia pewności ustaleń faktycznych nie jest ani właściwe, ani możliwe.

Tak samo, tylko w kategoriach dużego prawdopodobieństwa ustalić należy, że wyjaśnienia podejrzanych A. B. i I. T. nie posiadają wartości dowodowej w zakresie podważającym wiarygodność wyjaśnień M. P. (1). Sam fakt pozostawania w konflikcie osobistym (B.), czy wyrażana dezaprobata osoby M. P. lub treści jego depozycji (T.) nie są bowiem w pełni wystarczające do zdyskwalifikowania obciążającego dowodu w tym stadium postępowania karnego. Pozostali podejrzani nie skorzystali z prawa do złożenia wyjaśnień, a tym samym nie przedstawili argumentów podlegających ocenie sądu.

Pewność ustaleń możliwa jest do uzyskania, co najwyżej, w warunkach przewodu sądowego na rozprawie głównej. Gdy chodzi o stosowanie środków zapobiegawczych, w tym także tymczasowego aresztowania, ustawa pozwala opierać się na dużym prawdopodobieństwie. Duże prawdopodobieństwo faktów czyni ingerencję w wolność osobistą osób podejrzanych celową i legalną. W przeciwnym wypadku interes obywateli nie mógłby być bowiem dostatecznie chroniony ( arg. ex art. 31 ust. 3 Konstytucji).

Tymczasowe aresztowanie A. B., D. B. (1), D. G., R. J. (1), J. S., I. T., Ł. W. i W. W. znajduje podstawę w art. 258§1 pkt 2 k.p.k. Przestępczość kryminalna, której charakter odzwierciedlają opisane w wyjaśnieniach M. P. (1) fakty i okoliczności faktyczne, dotyczące powiązań przestępczych i wynikających z nich zależności, celów i metod postępowania sprawców, każe bowiem poważnie liczyć się także z wysokim stopniem realności bezprawnych zachowań podejrzanych, skierowanych, bądź oddziałujących na postępowanie karne. W takim zaś wypadku obawa matactwa procesowego nie wymaga, w ocenie sądu, ustalenia, że bezprawne oddziaływania na postępowanie karne miały już miejsce. Nieujawnienie w prowadzonym postępowaniu mogących zaszkodzić mu bezprawnych zachowań nie może stanowić domniemania nieistnienia obawy matactwa. Ustaleniu podlegają realne powody uzasadnionego przewidywania, że próby bezprawnego wypaczenia postępowania karnego przez podejrzanych mogą zaistnieć (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 24 lutego 2016 r., II AKz 73/16 (nie publ.), a duże prawdopodobieństwo tego daje się przewidująco ustalić przez porównawcze odniesienie do sposobu postępowania sprawców, obszernie opisanego w wyjaśnieniach M. P. (1). Wskazać należy, że tak motywowana realna obawa matactwa pozostaje wysoka szczególnie w sytuacji, w której możliwość udowodnienia tez stanowiących podstawę sformułowanych zarzutów związana jest z wyjaśnieniami skruszonego przestępcy. W takim bowiem wypadku istnieje naturalna potrzeba niewypaczonego bezprawnym wpływem sprawdzenia wiarogodności dowodu z wyjaśnień tego podejrzanego. Stopień realności owej obawy zwiększa ponadto stosunkowo wysokie prawdopodobieństwo wymierzenia za czyny, jakie zarzucane są podejrzanym surowej kary. Zebrane dotąd w śledztwie i utrwalone dowody rysujący bowiem obraz szczególnie niebezpiecznej przestępczości, traktowanej jako model życia i źródło stałych dochodów, i dają wyraz jaskrawemu brakowi poszanowania praw obywateli, porządku prawnego i zasad współżycia społecznego. W takiej sytuacji rozsądnie zakładać należy, że prawdopodobne kary, jeżeli by doszło do ich wymierzenia, mogą i powinny być surowe. A to ustalenie pozwala oprzeć rozstrzygnięcie w przedmiocie środków zapobiegawczych także na podstawie z art. 258§2 k.p.k.

Ze względu na charakter zarzuconych podejrzanym czynów izolacyjny środek zapobiegawczy pozostaje też, według rozsądnej oceny, jedynym skutecznym sposobem eliminowania zagrożeń dla prawidłowego toku postępowania w tym śledztwie. Dlatego też sąd okręgowy nie uznał za wystarczające stosowania wobec któregokolwiek z podejrzanych, których wniosek prokuratora dotyczy, środków zapobiegawczych innych niż tymczasowe aresztowanie. Z ostrożności wyrazić należy jedynie przewidywanie, że gdyby doszło do przekroczenia rozsądnych granic czasowych możliwego przedłużania tymczasowego aresztowania, a więc do naruszenia właściwej proporcji w równoważeniu przeciwstawnych interesów i prawnych instrumentów ochrony praw człowieka i wolności obywatelskich, to wzgląd na interes publiczny, związany z potrzebą zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania karnego, może – wraz z upływem zbyt długiego czasu – nie przeważyć nad interesem prywatnym związanym z koniecznością uszanowania zakazu przekraczania granic dopuszczalnego naruszenia wolności osobistej jednostki, określonych w art. 31 ust. 3 Konstytucji.

Nie można podzielić stanowiska prokuratora, według którego fakt zlecenia uzupełniających ekspertyz D. B. (1) i R. J. (1) co do stanu ich zdrowia, dowodzi braku przesłanek z art. 259 k.p.k. (s. 45 wniosku na dole). Przeciwnie, decyzja procesowa o zasięgnięciu dodatkowych opinii w tej kwestii, które – nawiasem mówiąc – nie mogą być uzyskane w rozsądnym terminie (k. 122 akt Kp), świadczy o braku pewności co do tego, czy stan zdrowia wymienionych pozwala na ich izolację w warunkach tymczasowego aresztowania i czy leczenie, któremu podejrzani ci winni być poddani może zostać przeprowadzone w okresie stosowania tego środka zapobiegawczego. Z opinii Zakładu Medycyny Sądowej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego wynika jednak, że „obecny stan zdrowia p. R. J. jest stabilny i nie stanowi medycznego przeciwwskazania do przebywania w warunkach izolacji.” (k. 6834). Ustalona została ponadto możliwość zrealizowania planowego leczenia neurochirurgicznego R. J. (1) w zakładzie leczniczym spoza systemu penitencjarnego w okresie stosowania tymczasowego aresztowania (k. 121 akt Kp). Wbrew zapatrywaniu podejrzanego (k. 65-68 akt Kp) i jego obrońcy, konieczność niezwłocznego wykonania zabiegu może być uzasadniona wynikiem badania MR i konsultacji neurochirurgicznej przeprowadzonej po tym badaniu (k. 121 akt Kp). Także z dokumentacji medycznej przedstawionej przez obrońcę R. J. (1) wynika, że „dalsza diagnostyka (MR) i leczenie w trybie przyspieszonym” jest jedynie zaleceniem (k. 6837). Nie do końca jednoznaczne są natomiast ustalenia dotyczące wpływu tymczasowego aresztowania na obecny stan zdrowia i na możliwość prowadzenia zalecanego leczenia (niezwłocznego ?) D. B. (1). Opinia Zakładu Medycyny Sądowej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego jest bowiem niejasna (k. 6851-6852). Nie do przyjęcia pozostaje w takiej sytuacji kilkumiesięczne oczekiwanie na opinię uzupełniającą (k. 122 akt Kp). Ponieważ jednak opinia ZMS WUM z 27.06.2016 r. (k. 6849-6852) nie stwierdza kategorycznie, że D. B. (1) nie może przebywać w warunkach izolacji i być skutecznie leczony w okresie stosowania tymczasowego aresztowania, to sąd uznał, że nie można z całą stanowczością stwierdzić okoliczności określonej w art. 259§1 pkt 1 k.p.k., a w wypadku jej istnienia rozważyć z kolei możliwości przewidzianej w art. 260§1 k.p.k. Ustaleń tych należy jednak w toku śledztwa dokonać niezwłocznie. Przy czym w przypadku nieuzupełnienia w tym zakresie opinii ZMS WUM ewentualny wniosek o dalsze przedłużenie przez sąd okręgowy tymczasowego aresztowania D. B. (1) nie będzie rokować szans powodzenia.

Dla ustalenia, zgodnie z wymaganiem art. 127 c k.p.k., okresów tymczasowego aresztowania podejrzanych D. B. (1), I. T. i W. W., którzy w chwili zastosowania tego środka byli pozbawieni wolności w innej sprawie, przyjęte zostały godziny ogłoszenia postanowień o tymczasowym aresztowaniu (k. 6298, 6257, 6264).

Wysokość kosztów obrony z urzędu podejrzanego D. G., związanych z uczestnictwem w czynności, dla której obrońca został wyznaczony, odpowiada połowie stawki maksymalnej określonej w § 18 ust. 2 (w zw. z §17 ust. 1 pkt 5), stosownie do §4 ust. 1 i 2, powiększonej o równowartość 23% podatku od towarów i usług, zgodnie z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. 2015, poz. 1801).