Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Płocku

Formularz (...)

Sygnatura akt

II Ko 26/23

WNIOSKODAWCA

Ł. E.

ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

1.

Odszkodowanie (kwota główna)

Odsetki

------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------

2.

Zadośćuczynienie (kwota główna)

Odsetki

150.000 zł (sto pięćdziesiąt tysięcy złotych)

ustawowe od dnia złożenia wniosku do dnia zapłaty

3.

Inne

zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z przedłożonym do akt rachunkiem.

3. Ustalenie faktów

3.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.1.1.

Prokuratura Okręgowa W.-P. w W. nadzorowała śledztwo przeciwko Ł. E. i innym osobom, pod sygnaturą V Ds. 94/11. W dniu 18 kwietnia 2011 r. Ł. E. został zatrzymany w tej sprawie.

akt oskarżenia

V Ds.94/11

k. 10-11,

153 - 200

3.1.2.

Sąd Rejonowy dla Warszawy - P. w W., postanowieniem z dnia 20 kwietnia 2011 r. w sprawie III Kp 643/11 zastosował wobec Ł. E. środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania na okres 3 miesięcy, tj. od dnia 18 kwietnia 2011 r. do dnia 18 lipca 2011 r.

akt oskarżenia

V Ds.94/11

k. 11

Postanowienie z 20 kwietnia 2011 r., III Kp 643/11

akta osobowe Ł. E. część A

k. 3-4

Zawiadomienie o przyjęciu

Akta osobowe Ł. E. część A

k. 5

3.1.3.

Sąd Rejonowy dla Warszawy – P. w W., postanowieniem z dnia 07 lipca 2011 r. w sprawie o sygn. akt III Kp 696/11 przedłużył stosowanie tymczasowego aresztowania wobec Ł. E. do 09 października 2011 r.

Postanowienie z 07 lipca 2011 r., III Kp 696/11

Akta osobowe Ł. E. część A

k. 6

3.1.4.

W dniu 22 września 2011 r. Prokuratura Okręgowa W.-P. w W. wniosła do Sądu Rejonowego dla Warszawy – P. w W. akt oskarżenia przeciwko Ł. E. i in., oskarżając go o to, że: w bliżej nieustalonym dniu na przełomie kwietnia i maja 2009 r. w W. przy ul. (...), wbrew przepisom ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii, uczestniczył w obrocie znacznej ilości środka odurzającego w postaci kokainy w ilości 1 kg i próbki o masie około 0,3 g w ten sposób, że nabył narkotyk za nieustaloną kwotę za pośrednictwem R. K. (1) od A. G., przy czym 1 kg kokainy do dalszego obrotu na terenie W., zaś około 0,3 g kokainy wspólnie i w porozumieniu z M. O. do konsumpcji, przy czym przetworzył środek odurzający w postaci kokainy o masie ok. 0,3 g w ten sposób, zmieszał go z inną kokainą chemiczną w postaci cieczy na bazie prawdopodobnie amoniaku i poprzez podgrzewanie uzyskał ok. 0,36 gram przetworzonego narkotyku, a następnie zażył narkotyk w postaci uszlachetnionej, tj. o czyn z art. 56 ust. 1 i 3 w zb. z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. Nr 179, poz. 1485, z późn. zm.) w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Akt oskarżenia

V Ds.94/11

k. 10-11, 153, 160

3.1.5.

Sąd Rejonowy dla Warszawy – P. w W., postanowieniem z dnia 27 września 2011 r. w sprawie o sygn. akt IV K 1061/11 przedłużył stosowanie tymczasowego aresztowania wobec Ł. E. do dnia 09 lutego 2012 r.

Postanowienie z 27 września 2011 r., IV K 1061/11

Akta osobowe Ł. E. część A

k. 10-11

3.1.6.

Sąd Rejonowy dla Warszawy - P. w W., postanowieniem z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie o sygn. akt IV K 1513/11 nie uwzględnił wniosku obrońcy Ł. E. o zmianę środka zapobiegawczego i postanowił w dalszym ciągu stosować wobec niego tymczasowe aresztowanie.

postanowienie z 28 grudnia 2011 r., IV K 1513/11

k. 12-14

3.1.7.

Sąd Rejonowy dla Warszawy - P. w W., postanowieniem z dnia 20 stycznia 2012 r. z urzędu, postanowił w dalszym ciągu stosować tymczasowe aresztowanie m.in. wobec Ł. E. do dnia 09 maja 2012 r.

postanowienie z 20 stycznia 2012 r., IV K 1513/11

Akta osobowe Ł. E. część A

k. 14-15

k. 15-16

3.1.8.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie utrzymał w mocy powyższe postanowienie.

Postanowienie z 29 lutego 2012 r., VI Kz 160/12

k. 17-17v

3.1.9.

Sąd Rejonowy dla Warszawy - P. w W., postanowieniem z dnia 02 kwietnia 2012 r. w sprawie o sygn. akt IV K 1513/11 uchylił środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania m.in. w stosunku do Ł. E..

Postanowienie z 02 kwietnia 2012 r., IV K 1513/11

Akta osobowe Ł. E. część A

k. 19

k. 18

Zawiadomienie o zwolnieniu ze sprawy

k. 19

Akta osobowe Ł. E. część A

k. 21

Nakaz zwolnienia

Akta osobowe Ł. E. część A

k. 18

3.1.10

Wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy – P. w W. z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie o sygn. akt IV K 1513/11, Ł. E. został uznany a winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i skazany na karę 1 (jednego) roku i 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wymiarze 100 (stu) stawek dziennych, określając wysokość stawki dziennej na kwotę 50 (pięćdziesięciu) złotych. Na poczet kary pozbawienia wolności zaliczono Ł. E. okres tymczasowego aresztowania od dnia 18 kwietnia 2011 r. do dnia 02 kwietnia 2012 r.

Wyrok z 21 czerwca 2012 r., sygn. akt IV K 1513/11

k. 20-37

3.1.11

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie wyrokiem z dnia 21 października 2013 r. w sprawie o sygn. akt VI Ka 1493/12, na skutek apelacji m.in. Ł. E., uchylił wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy – P. w W. z dnia 21 czerwca 2012 r. wydanego w sprawie o sygn. akt IV K 1513/11 w stosunku m.in. do Ł. E. i sprawę w tym zakresie przekazał Sądowi Rejonowemu dla Warszawy – P. do ponownego rozpoznania.

Wyrok z 21 października 2013 r., sygn. akt VI Ka 1493/12

k. 38-42

3.1.12

Sąd Rejonowy dla Warszawy – P. w W. wyrokiem z dnia 25 czerwca 2020 r., w sprawie o sygn. akt IV K 1407/13 uniewinnił Ł. E. od zarzucanego mu czynu.

Wyrok z 25 czerwca 2020 r., sygn. akt IV K 1407/13

k. 43-46, 201-202v

3.1.13

W uzasadnieniu powyższego wyroku wskazano, że nie zostało udowodnione, aby Ł. E. dokonał transakcji zakupu 1kg kokainy od R. K.. Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka R. K. (3), dostrzegając szereg sprzeczności co do przebiegu zdarzeń objętych zarzutem postawionym Ł. E. oraz brak ich pozytywnej weryfikacji przez inne osobowe źródła dowodowe. Z kolei wyjaśnienia Ł. E. Sąd ocenił jako konsekwentne w swojej wymowie, nie zawierające wewnętrznych sprzeczności.

Uzasadnienie wyroku IV K 1407/13

k. 216v-217, 222v-224v, 226

3.1.14

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie, wyrokiem z dnia 31 marca 2022 r. w sprawie o sygn. akt VI Ka 869/20 utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy – P. w W. w stosunku do Ł. E.. Sąd ten w uzasadnieniu wskazał, że zeznania R. K. (3) (obciążające Ł. E.) nie stanowią wystarczającego materiału dowodowego do niewątpliwego przypisania winy Ł. E. w zakresie zarzucanego mu przestępstwa ( k.49 v).

Wyrok z 31 marca 2022 r., sygn. akt VI Ka 869/20 wraz z uzasadnieniem

k. 47-56

3.1.15

Ł. E. był rzeczywiście pozbawiony wolności w sprawie Sądu Rejonowego dla Warszawy – P. w W. o sygn. akt IV K 1513/11 od dnia 18 kwietnia 2011 r. do dnia 02 kwietnia 2012 r.

Akt oskarżenia

V Ds.94/11

k. 10-11, 160

Postanowienie z 02 kwietnia 2012 r., IV K 1513/11

k. 18

Zawiadomienie o zwolnieniu ze sprawy

k. 19

3.1.16

Ł. E. ma dwójkę dzieci. W momencie zatrzymania Ł. E., jego córka miała blisko 6 lat, zaś syn około 3,5 roku. W/w został zatrzymany w swoim domu, w godzinach porannych 18 kwietnia 2011 r., na oczach żony i dzieci. Ł. E. w trakcie tymczasowego aresztowania rzadko widywał się z dziećmi i żoną. Przed osadzeniem, Ł. E. prowadził działalność gospodarczą w zakresie handlu obwoźnego. W wyniku aresztowania stracił miejsce do handlu na targowisku, przestał osiągać dochody, żona zadłużyła mieszkanie, albowiem był on jednym żywicielem rodziny. Po aresztowaniu jego osoby, starczało pieniędzy jedynie na artykuły niezbędne do codziennej egzystencji. Dzieci tęskniły za ojcem Ł. E.. Rozłąka z nim, negatywnie przełożyła się zwłaszcza na funkcjonowanie jego córki L. E. (1), która była z nim silnie związana, została objęta opieką psychologa. U ojca wnioskodawcy pogłębił się dotąd kontrolowany nałóg alkoholowy.

Zeznania Ł. E.

Dokumentacja złożona przez wnioskodawcę w tym jego lekarska oraz dot. córki L. – z Poradni P. – Pedagogicznej i dokumentacja lekarska jego ojca

k. 100v-103

k. 110 – 111

k. 112 -113 ,

k. 114 - 120

Zeznania L. E. (1)

k. 121v-122

Zeznania K. E.

Dokumentacja psychologiczna L. E.

k. 122v-124

k. 137 - 139

3.1.17

Z biegiem czasu, w związku z przedłużającym się tymczasowym aresztowaniem Ł. E., jego żona K. E. straciła nadzieję na pozytywne zakończenie sprawy i związała się z innym mężczyzną, co w istocie zakończyło ich małżeństwo.

Zeznania K. E.

k. 123

3.1.18

Ł. E. w trakcie osadzenia go w Areszcie Śledczym W.-M. wielokrotnie korzystał z konsultacji psychologicznych. Czuł się wówczas niesłusznie aresztowany.

Dokumentacja psychologiczna z AŚ W.-M. dot. Ł. E.

k. 232-234

Teczka osobowa Ł. E. część (...)

3.1.19

W dniu 12 maja 2011 r., prokurator nadzorujący postępowanie przygotowawcze wyraził zgodę na dostarczenie Ł. E. paczki z artykułami higienicznymi oraz artykułów piśmienniczych, z zastrzeżeniem korzystania z nich pod nadzorem personelu Aresztu i stosownie do dalszych dyspozycji Dyrektora AŚ.

Pismo prokuratora z dnia 12 maja 2011 r.

k. 235

3.1.20

Ł. E. w okresie tymczasowego aresztowania odbył łącznie 16 widzeń, w tym 14 widzeń z małżonką dziećmi.

Zarządzenia o wyrażeniu zgody na widzenia wraz z potwierdzeniami udzielenia widzeń

Akta osobowe Ł. E. część A – część 2

k. 3-4, 7-8, 10-13, 15, 18-24

3.1.21

W trakcie osadzenia w Areszcie Śledczym W.-M., Ł. E. przechodził badanie pod kątem obecności przeciwciał anty HIV, test kiłowy, badanie na obecność antygenu HBs, na obecność przeciwciał anty HCV, badanie radiologiczne płuc, serca, naczyń dużych – nie stwierdzono w tym zakresie żadnych nieprawidłowości. Przeprowadzono badanie stomatologiczne. Ł. E. zgłaszał wielokrotnie uwagi co do swojego stanu zdrowia, na które Ambulatorium (...) w areszcie śledczym na bieżąco reagowało.

Książka zdrowia osadzonego Ł. E.

k. 236-263

3.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

-------------

----------------------------------------------------------------------------------

---------------

---------------

ocena DOWODów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 3.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

3.1.16

W dużej mierze zeznania Ł. E.

Podstawą ustaleń faktycznych w sprawie były zeznania wnioskodawcy Ł. E., które zasadniczo Sąd uznał za wiarygodne. W zakresie, w którym wnioskodawca relacjonował okoliczności mające miejsce przed zatrzymaniem oraz w chwili zatrzymania, zeznania jego były logiczne i korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym w sprawie – zarówno dokumentarnym jak i osobowym. Wnioskodawca zgodnie ze stanem swojej pamięci relacjonował również warunki panujące w areszcie śledczym w trakcie osadzenia. Wprawdzie Ł. E. jest zainteresowany rozstrzygnięciem sprawy, jednakże fakt ten nie czyni złożonych przez niego zeznań niewiarygodnymi – tym bardziej, że w przeważającym zakresie korespondują i uzupełniają się – jak wskazano powyżej – z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Z relacji wnioskodawcy wynikało, że został zatrzymany przez funkcjonariuszy w domu, w godzinach porannych – na oczach jego żony i dzieci, sąsiadów. Opisał także wpływ jego zatrzymania na sytuację bytową jego żony i dzieci, a także na więzi rodzinne między nimi, w tym utratę zaufania ze strony małżonki.

W powyższym zakresie Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić wiarygodności zeznaniom wnioskodawcy. Opisał on w nich zdarzenia, w których bezpośrednio uczestniczył, które były dla niego traumatyczne, stresujące, upokarzające. Ł. E. opowiadał o swoich subiektywnych przeżyciach w trakcie izolacji penitencjarnej, co było dla niego sytuacją nową i bardzo stresującą, szczególnie w obliczu tego, że od samego początku utrzymywał, iż jest niewinny. Wnioskodawca obawiał się o swój los, ze względu na przedłużające się tymczasowe aresztowanie, a także postępowanie karne, które finalnie zakończyło się jego uniewinnieniem – jednakże dopiero po ponownym rozpoznaniu sprawy przez Sąd I i II instancji.

3.1.16-3.1.17

Zeznania K. E.

Zeznania świadka Sąd ocenił jako spójne i logiczne. Świadek jest byłą małżonką wnioskodawcy. Jej zeznania były zbieżne z relacją wnioskodawcy – zarówno w zakresie zatrzymania go przez funkcjonariuszy, jak również z przebiegu tymczasowego aresztowania i jego wpływu na wzajemne relacje małżonków oraz między wnioskodawcą a jego dziećmi.

Świadek K. E. szczegółowo opisała przebieg samego zatrzymania, przy którym była obecna wraz z dziećmi. Świadek wskazała także wpływ tymczasowego aresztowania wnioskodawcy na znaczne pogorszenie sytuacji materialnej rodziny, bowiem Ł. E. był jej jednym żywicielem, a także przedłużający się stan niepewności co do daty opuszczenia aresztu śledczego przez wnioskodawcę. K. E. wskazała także, że w wyniku przedłużającego się tymczasowego aresztowania utraciła zaufanie do męża i znalazła innego partnera.

Sąd nie znalazł podstaw do odmówienia wiarygodności zeznaniom świadka. Zostały pozytywnie zweryfikowane w oparciu o zeznania wnioskodawcy oraz świadka L. E. (1).

3.1.16

Zeznania L. E. (1)

Zeznania świadka Sąd ocenił jako wiarygodne, aczkolwiek ogólnikowe – co uzasadnia z pewnością bardzo młody wiek świadka w chwili zatrzymania i tymczasowego aresztowania wnioskodawcy. Ponadto K. E., jako matka izolowała małoletnią wówczas L. E. (1) od problemów związanych z tymczasowym aresztowaniem wnioskodawcy, w tym również ukrywaniem przyczyn takiego stanu rzeczy, co oczywiście jest zrozumiałym postępowaniem. Niemniej jednak zeznania świadka L. E. (1) korespondują z relacją wydarzeń przedstawioną przez wnioskodawcę oraz świadka K. E.. Świadek pomimo znacznego upływu lat, miała w pamięci momenty, w których jej ojciec Ł. E. został zatrzymany przez funkcjonariuszy, co z pewnością wskazuje na traumatyczny dla świadka charakter tej sytuacji. Świadek opisała także swoje problemy w nauce, co jest zbieżne z dokumentacją z poradni psychologiczno-pedagogicznej.

Sąd nie znalazł podstaw do odmówienia wiarygodności zeznaniom świadka.

3.1.1-3.1.15, 3.1.19-3.1.20

akt oskarżenia

V Ds.94/11

Dokumenty urzędowe. Sąd dał im w pełni wiarę.

Postanowienie z 20 kwietnia 2011 r., III Kp 643/11

Zawiadomienie o przyjęciu

Postanowienie z 07 lipca 2011 r., III Kp 696/11

Postanowienie z 27 września 2011 r., IV K 1061/11

postanowienie z 28 grudnia 2011 r., IV K 1513/11

postanowienie z 20 stycznia 2012 r., IV K 1513/11

Postanowienie z 29 lutego 2012 r., VI Kz 160/12

Postanowienie z 02 kwietnia 2012 r., IV K 1513/11

Zawiadomienie o zwolnieniu ze sprawy

Nakaz zwolnienia

Wyrok z 21 czerwca 2012 r., sygn. akt IV K 1513/11

Wyrok z 21 października 2013 r., sygn. akt VI Ka 1493/12

Wyrok z 25 czerwca 2020 r., sygn. akt IV K 1407/13

Uzasadnienie wyroku IV K 1407/13

Wyrok z 31 marca 2022 r., sygn. akt VI Ka 869/20 wraz z uzasadnieniem

Postanowienie z 02 kwietnia 2012 r., IV K 1513/11

Pismo prokuratora z dnia 12 maja 2011 r.

Zarządzenia o wyrażeniu zgody na widzenia wraz z potwierdzeniami udzielenia widzeń

3.1.2-3.1.3,

3.1.5, 3.1.7, 3.1.9, 3.1.18, 3.1.20

Dokumentacja z teczek osobowych części A i (...) dotycząca Ł. E.

3.1.18, 3.1.21

Dokumentacja psychologiczna z AŚ W.-M. dot. Ł. E.

Dokumentacja sporządzona i udostępniona przez podmiot profesjonalny, nie kwestionowana przez strony. Sąd dał jej w pełni wiarę.

Dokumentacja urzędowa – nie kwestionowana przez strony. Potwierdza problemy zdrowotne wnioskodawcy, problemy natury psychologicznej u córki wnioskodawcy – L. E. (1) oraz zdrowotne ojca wnioskodawcy – T. E. które mogą być – co najmniej pośrednio - związane z tymczasowym aresztowaniem wnioskodawcy.

Książka zdrowia osadzonego Ł. E.

Dokumentacja złożona przez wnioskodawcę dot. jego stanu zdrowia oraz dot. córki L. – z Poradni P. – Pedagogicznej i dokumentacja lekarska jego ojca oraz dokumentacja psychologiczna L. E. uzyskana przez Sąd

4.2.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów

(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp.faktu z pkt 3.1 albo 3.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.1.16

Częściowo zeznania Ł. E.

Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawcy w nieznacznym zakresie, tj. co do tego, że jego dzieci były jedynie dwa razy na widzeniach ( vide: zeznania Ł. E. k. 101). Okoliczności tej przeczy dokumentacja zgromadzona w aktach osobowych części A – część 2 dotyczącej Ł. E.. Znajduje się tam łącznie 14 zarządzeń prokuratora oraz sędziego prowadzących sprawę, w przedmiocie wyrażenia zgody na widzenia Ł. E. z jego żoną oraz dziećmi wraz z potwierdzeniami odbycia tych widzeń ( oraz innych widzeń dodatkowych w tym z żoną , teściową, dziadkiem). Wnioskodawca nie miał zatem znacznie ograniczonej możliwości odbywania widzeń z rodziną przez organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości.

PODSTAWA PRAWNA

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

Sąd, na podstawie art. 552 § 4 k.p.k. zasądził od Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Okręgowego Warszawa P. w W. na rzecz Ł. E. kwotę 150.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę wynikającą z niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-P. w W., Wydział IV Karny, sygn. akt IV K 1513/11, które trwało od dnia 18 kwietnia 2011 r. do dnia 02 kwietnia 2012 r.

ustawowe od 19 stycznia 2023 r. ( od dnia złożenia wniosku) do dnia zapłaty

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Podstawę prawną wniosku stanowi art. 552 § 4 k.p.k., zgodnie z którym odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługuje również w wyniku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania. Przy ocenie kwestii niewątpliwie niesłusznego zatrzymania w rozumieniu art. 552 § 4 k.p.k. sąd powinien mieć na uwadze, czy zastosowanie tego środka przymusu procesowego nastąpiło z obrazą przepisów rozdziału 27 Kodeksu postępowania karnego, a tym samym, czy spowodował on dolegliwość, jakiej osoba zatrzymana nie powinna była doznać, analizując to zagadnienie w aspekcie całokształtu okoliczności zaistniałych w sprawie, w której doszło do zatrzymania, a znanych w dacie orzekania w przedmiocie odszkodowania i zadośćuczynienia, w tym także z uwzględnieniem prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, w której nastąpiło zatrzymanie ( vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2006r., I KZP 5/06, OSNKW 2006/6/55). W trybie art. 552 § 4 k.p.k. nie wystarczy przy tym samo ustalenie, że zatrzymanie było niesłuszne, lecz należy ustalić wysoki stopień owej niesłuszności, to jest stwierdzić, że było „niewątpliwie” niesłuszne (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 18 listopada 2014r., II AKa 268/14, nie publikowany; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 18 stycznia 2018r., II AKa 576/17, Biul.SA Ka 2018/1/46). Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 08 maja 2018 r. sygn.. II KK 452/17 niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie ma miejsce cyt. m.in. gdy z uwagi na rodzaj prawomocnego rozstrzygnięcia kończącego postępowanie (orzeczenie: uniewinniające czy umarzające postępowanie) stosowanie tego środka przymusu było niezasadne. Wówczas ocena słuszności stosowania tymczasowego aresztowania dokonywana jest z perspektywy tego rozstrzygnięcia. Nadto w orzecznictwie akcentowany jest pogląd – na który zresztą powołał się wnioskujący – iż cyt.: prawomocne uniewinnienie, w zasadzie, stanie się zawsze podstawą ustalenia, że wcześniej stosowane tymczasowe aresztowanie było niewątpliwie niesłuszne, i to bez względu na to, czy jego podstawą będzie pewne stwierdzenie, że przestępstwa w ogóle nie popełniono, albo że popełnił je kto inny, czy też stało się tak dlatego, że nie zdołano zebrać dostatecznych dowodów winy, a nawet wówczas, gdy zastosowanie miała reguła określona w art. 5 § 2 KPK".( vide w tym zakresie: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17.01.2002 r. sygn. akt II KKN 382/99).

W związku z powyższym, z treści art. 552 § 4 k.p.k. wynika, że w wypadku niewątpliwie niesłusznego zatrzymania osobie pozbawionej wolności przysługuje prawo do odszkodowania i zadośćuczynienia. Przesłankami koniecznymi do uznania zasadności roszczeń z tytułu odszkodowania i zadośćuczynienia za niesłuszne tymczasowe aresztowanie są:

zastosowanie wobec wnioskodawcy tymczasowego aresztowania;

niesłuszność zastosowania tego środka zapobiegawczego;

wydanie prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie;

poniesienie szkody majątkowej i niemajątkowej (krzywdy) i określenia jej wysokości;

istnienie związku przyczynowego pomiędzy odniesioną szkodą (zarówno materialną jak i niematerialną) a tymczasowym aresztowaniem.

Nie ulega wątpliwości, iż w sprawie niniejszej wszystkie powyższe przesłanki zaistniały. W realiach przedmiotowej sprawy, w ocenie sądu, stosowanie tymczasowego aresztowania wobec Ł. E. było niewątpliwie nieuzasadnione. Przed zatrzymaniem prowadził on ustabilizowany tryb życia, miał firmę z handlem obwoźnym, utrzymywał rodzinę – a więc jego życie było ustabilizowane i skoncentrowane było w jednym miejscu. Skoro postawa procesowa i zachowanie Ł. E. przed zatrzymaniem nie budziło zastrzeżeń, to obiektywnie uznać należy, że nie zachodziła z jego strony obawa, utrudniania prawidłowego toku postępowania. Tymczasem w sprawie nadzorowanej przez Prokuraturę Okręgową W. P. w W., a następnie zawisłej przed Sądem Rejonowym dla Warszawy - P. w W. zastosowano i przedłużano stosowanie tymczasowego aresztowania wobec Ł. E. – jako najbardziej dolegliwego i ingerującego w wolność człowieka środka zapobiegawczego, przy czym organy dysponowały przecież możliwością zastosowania mniej dolegliwych środków zapobiegawczych. Sprzeniewierzono się zasadzie obiektywizmu (art. 4 k.p.k.) oraz zasadzie swobodnej oceny dowodów (art. 7 k.p.k.) – nie przyznano wiarygodności wyjaśnieniom Ł. E. który konsekwentnie nie przyznawał się do popełnienia zarzucanego mu czynu z tego tylko względu, że R. K. (3) obciążył jego osobę w swoich zeznaniach, przy czym od samego początku nie zostały one zweryfikowane przez jakikolwiek inny dowód oraz zachodziły w nich wzajemne sprzeczności. Zwrócił na to również Sąd Rejonowy dla Warszawy-P. w W., przy ponownym rozpoznaniu sprawy, w którym uniewinnił Ł. E. od zarzucanego mu czynu ( vide: wyrok k.201-202v, uzasadnienie k.216v-217, 226), zaś wyrok ten w stosunku do Ł. E. został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie (vide: wyrok k. 47-47v, uzasadnienie k. 48-50). Sąd Okręgowy w Płocku w pełni podziela ugruntowany w judykaturze pogląd, zgodnie z którym oczywista bezzasadność zastosowania tymczasowego aresztowania ma miejsce w sytuacji, gdy jest wynikiem dowolności w ocenie materiału dowodowego albo też wypływa z braku podstaw do jego zastosowania (Postanowienie SN z 1.07.1998 r., V KKN 203/97, Prok.i Pr.-wk 1998, nr 11-12, poz. 22.). Warto także zwrócić uwagę na pewną niekonsekwencję Sądu Rejonowego dla Warszawy P. w W. w stosowaniu środka zapobiegawczego, który postanowieniem z dnia 02 kwietnia 2012 r. sygn. akt IV K 1513/11 uchylił m.in. w stosunku do Ł. E. środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania, zaś wyrok skazujący w tej sprawie zapadł ponad 2 miesiące później - dopiero 21 czerwca 2012 r.

W ocenie Sądu przytoczone powyżej okoliczności, przesądzają w sposób oczywisty o niewątpliwej niesłuszności tymczasowego aresztowania wnioskodawcy w rozumieniu art. 552 § 4 k.p.k. Tym samym roszczenie Ł. E. wywodzone z powyższej podstawy należało uznać za zasadne. Co istotne zresztą – również Prokurator zasadności tego roszczenia co do zasady nie kwestionował , kwestionując jedynie żądaną kwotę ( k. 150 v). Wyniki postępowania dowodowego w sprawie niniejszej pozwalają konstatować, że konsekwencją niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania była krzywda, za którą przysługuje wnioskodawcy – Ł. E. zadośćuczynienie.

Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, to odszkodowanie za szkodę niematerialną wynikłą z wykonywania środka zapobiegawczego, które ma zrekompensować zarówno cierpienia moralne jak i fizyczne, jakich doznał wnioskodawca w czasie pozbawienia wolności. Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę ma na celu zrekompensować niesłusznie tymczasowo aresztowanemu stratę niematerialną, będącą wynikiem negatywnych przeżyć psychicznych związanych z bezpodstawnym pozbawieniem wolności (vide: J. Skorupka (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2015). Znaczenie dla określenia rozmiarów krzywdy i wysokości należnego zadośćuczynienia ma długość stosowania kary, środka przewidzianego w ustawie karnej lub środka przymusu, ich stopień dolegliwości oraz przeżycia natury moralnej z tego wynikające (uczucie przykrości, utrata dobrego imienia), konieczność poddania się rygorom związanym ze stosowaniem środka przymusu, jak również ewentualny ostracyzm środowiskowy (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 09 kwietnia 2008 r., II AKa 46/08, Lex nr 452605). Przyjąć przy tym należy, iż nawet krótkotrwałe bezprawne pozbawienie wolności człowieka wyrządza mu znaczną krzywdę (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 16 listopada 2006 r., II AKa 359/06, Lex nr 297451). Kwota zadośćuczynienia, nie może być wygórowana i prowadzić do bezpodstawnego wzbogacenia się wnioskodawcy. Dla określenia wysokości zadośćuczynienia znaczenie ma długotrwałość doznanych cierpień i rodzaj wywołanych nim skutków. Wysokość żądania powinna być utrzymana w rozsądnych granicach odpowiadającym aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Zadośćuczynienie winno wyrównać doznane krzywdy ale też być "odpowiednie", natomiast ustalenie jaka kwota w konkretnych okolicznościach jest "odpowiednia", opiera się na uznaniu sędziowskim.

Oceniając zasadność żądania wnioskodawcy, Sąd uznał, że na skutek zastosowania środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania w okresie od dnia od dnia 18 kwietnia 2011 r. do dnia 02 kwietnia 2012 r., Ł. E. doznał niewątpliwie krzywdy o charakterze niemajątkowym. Orzekając w zakresie wysokości zadośćuczynienia, Sąd miał na względzie przede wszystkim czas trwania tymczasowego aresztowania, warunki w jakich ono się odbywało, a także skutki jakie wywołało w życiu wnioskodawcy.

W toku rozprawy, wnioskodawca złożył w tym zakresie obszerne i zasadniczo wiarygodne zeznania. Opisał towarzyszące mu uczucia związane z tymczasowym aresztowaniem. Oczywistym pozostaje, że przy zatrzymaniu go w jego domu, na oczach żony, dzieci, sąsiadów, towarzyszyło mu uczucie wstydu, beznadziei, bezsilności. Wnioskodawca wcześniej nie był nigdy pozbawiony wolności, Jakkolwiek wnioskodawca finalnie został uniewinniony od zarzucanego mu czynu, tak w pamięci powyższych osób pozostaną wydarzenia z chwili jego zatrzymania. W ten sposób naruszono dobro osobiste wnioskodawcy, w postaci czci w jej zewnętrznym wymiarze, tj. poprzez wyrobienie sobie zdania o Ł. E. przez lokalną społeczność, czy też przez byłą małżonkę - jako o przestępcy. Naruszono także nie mniej cenne dobro w postaci wolności osobistej – przez niemalże okres jednego roku (350 dni – zatem znacznego czasu) został pozbawiony możliwości normalnej, swobodnej egzystencji na wolności, w tym możliwości częstego spędzania z rodziną wolnego czasu i umacniania więzi, rozwijania swojej działalności gospodarczej, ale również własnej osoby. Ł. E. został podporządkowany zasadom panującym w areszcie śledczym. Jak już wskazano - Ł. E. nie był uprzednio nigdy wcześniej tymczasowo aresztowany, od dłuższego czasu mieszkał wspólnie z rodziną. Zastosowanie zatem wobec niego tymczasowego aresztowania, było dlań przeżyciem wstrząsającym i traumatycznym. Pobyt w areszcie śledczym spowodował utratę zaufania do osoby wnioskodawcy przez jego żonę, co finalnie skutkowało rozpadem ich związku. Widzenia jakkolwiek były udzielane, tak nie odbywały się na tyle często, aby wystarczająco utrzymać dotychczasowe silne więzi rodzicielskie między ojcem a dziećmi – tym bardziej, że odbywały się w warunkach niekorzystnych dla dzieci, na terenie aresztu śledczego, w ograniczonym czasie i pod nadzorem funkcjonariuszy a przed zatrzymaniem Ł. E. brał czynny udział w życiu rodzinnym cały czas. Ł. E. zajmował cele mieszkalne z obcymi osobami, pozbawiony był prywatności – również w toalecie, z uwagi na stosowanie prowizorycznych, prześwitujących zasłon. Jedynie raz na tydzień, przez 4 minuty mógł korzystać z łaźni. W takich warunkach wnioskodawca musiał borykać się ze swoimi problemami zdrowotnymi tj. atopowym zapaleniem skóry, problemami gastrycznymi ( k. 101 v) i astmą, przy ograniczonym (k.103) warunkami izolacji dostępnie do odpowiednich środków spożywczych, medycznych i pielęgnacyjnych. W warunkach izolacji penitencjarnej spędził zarówno święta Wielkanocne jak i Bożego Narodzenia - a więc okres dla niego jako katolika i człowieka rodzinnego bardzo istotne (k. 103). Nie ulega wątpliwości, że okres tymczasowego aresztowania wnioskodawcy był trudny również dla jego bliskich – zwłaszcza dzieci ale i żony oraz również ojca wnioskodawcy, który jak się wydaje na podstawie złożonej dokumentacji – pogłębił w tym czasie swój nałóg alkoholowy, pomimo iż wcześniej starał się go kontrolować. Nawet po uchyleniu tymczasowego aresztowania, wnioskodawca nie mógł być pewny co do swojej przyszłości. Został bowiem skazany przez sąd I instancji na karę 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny. Na wyrok sądu odwoławczego wnioskodawca oczekiwał również przez znaczny czas – zapadł on około 1,5 roku po wyroku skazującym. Wprawdzie wyrok ten uchylił skazanie Ł. E., jednakże w tym zakresie sprawa została ponownie przekazana sądowi I instancji, wobec czego Ł. E. nadal nie mógł być pewny co do swojej przyszłości. Wyrok uniewinniający jego osobę zapadł dopiero po blisko 7 latach, od pierwszego wyroku sądu odwoławczego, a orzeczenie utrzymujące go w mocy dopiero 31 marca 2022 r. Zatem kwestia braku odpowiedzialności karnej Ł. E. została przesądzona po niemalże 10 latach po uchyleniu wobec niego tymczasowego aresztowania (02 kwietnia 2012 r.). Przez tak znaczny czas, Ł. E. żył w niepewności, co do finalnego zakończenia sprawy, co miało wpływ na jego codzienność. Jak sam wskazał , cyt.: ” Miałem pracę, ciężko było pracodawcy powiedzieć, że mam sprawę o handel narkotykami. Ta sprawa długo trwała, jakieś 10 lat. Ja starałem się brać udział w każdej z tych spraw, to się wiązało z tym, że w tym dniu nie zarabiałem, było to dosyć uciążliwe „.( k. 101 v). Po wyjściu na wolność wnioskodawca musiał nadto borykać się z bieżącymi problemami, które zaistniały w związku z jego izolacją takimi jak: zadłużenie mieszkania komunalnego, brak prądu, gazu, brak dochodów w związku z zawieszeniem działalności gospodarczej, zadłużenia w związku z kosztami jakie ponosiła jego rodzina podczas gdy wnioskodawca był tymczasowo aresztowany, konieczność odbudowania relacji z dziećmi ( vide : k. 102).

Sąd nie miał wątpliwości, że w przedmiotowej sprawie wnioskodawcy zasadniczo należy się zatem zadośćuczynienie. Zważywszy na powyższe rozważania Sąd uznał, że słuszne zadośćuczynienie krzywdy wnioskodawcy, wynikłej z jego niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania, będzie stanowiła wnioskowana kwota 150.000 zł, tj. ok. 12.500 zł za każdy miesiąc (ok. średnio 417 zł/dzień). Nie ma ona bowiem charakteru symbolicznego i zarazem nie osiąga wygórowanego rozmiaru. W przekonaniu Sądu spełni zatem cel kompensacyjny, jaki ma osiągnąć oraz odpowiada obecnym realiom społecznym. Potwierdzają to także obecne judykaty sądów powszechnych w podobnych sprawach (por. m.in. wyrok SO w Warszawie z 10.11.22 r., sygn. XII Ko 21/22, LEX nr 3439571).

Inne

3.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

-----------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

150.000 zł (sto pięćdziesiąt tysięcy złotych) - zgodnie z wnioskiem

ustawowe od 19 stycznia 2023 r. ( od dnia złożenia wniosku) do dnia zapłaty- zgodnie z wnioskiem

Inne

3.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU

Punkt ozstrzygnięcia wyroku

Przytoczyć okoliczności

--------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Zgodnie z 554 § 4 zd. 2 k.p.k. w razie uwzględnienia roszczeń choćby w części, wnioskodawcy przysługuje od Skarbu Państwa zwrot uzasadnionych wydatków, w tym z tytułu ustanowienia jednego pełnomocnika. Na tej podstawie Sąd zasądził od Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie na rzecz Ł. E. kwotę 2.016 zł tytułem zwrotu kosztów ustanowienia pełnomocnika z wyboru.

Pełnomocnik wnioskodawcy na rozprawie w dniu 13 listopada 2023 r. złożył wniosek o przyznanie na rzecz wnioskodawcy zwrotu kosztów procesu w postaci wydatków wnioskodawcy z tytułu ustanowienia pełnomocnika w przedmiotowej sprawie, zgodnie z rachunkami, opiewającymi na łączną kwotę 6.000 zł.

W judykaturze utrwalony jest pogląd, zgodnie z którym domagający się zwrotu powinien wysokość poniesionych kosztów udokumentować, a jeśli tego nie chce lub nie jest w stanie uczynić, to wówczas wysokość kosztów ustala się na podstawie stawki minimalnej. Wysokość kwoty otrzymanej jako zwrot uzasadnionych wydatków związanych z ustanowieniem obrońcy lub pełnomocnika, limitowana jest wysokością rzeczywiście poniesionych kosztów, przy czym nie może przekroczyć sześciokrotności stawki minimalnej (§ 15 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie - Dz. U. z 2015 r., poz. 1800). Ponadto ustalając wysokość żądanych kosztów, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy obrońcy, a także charakter sprawy i wkład pracy zastępcy prawnego w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia (§ 15 ust. 3 pkt 1 i 3 cyt. rozporządzenia) (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 09 czerwca 2020 r., sygn. akt IV KK 61/20, LEX nr 3224932).

W pierwszej kolejności należało ustalić wysokość stawki minimalnej, uwzględniając treść §11 ust. 6 w zw. z §17 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie - Dz. U. z 2015 r., poz. 1800. Stawka minimalna za prowadzenie spraw o odszkodowanie za niesłuszne skazanie lub ukaranie, aresztowanie lub zatrzymanie wynosi 240 zł, przy czym odbyły się 3 terminy rozprawy ( za każdy kolejny termin 20% od kwoty pierwotnej zgodnie z §17 pkt 1 w/w rozporządzenia). W konsekwencji, wspomnianą stawkę należało ustalić w kwocie 336 zł [240 zł+ ((240 zł * 20%) * 2)]. Sąd przyznał na rzecz wnioskodawcy sześciokrotność stawki minimalnej, zważywszy na charakter sprawy i wkład pracy jego pełnomocnika. S. stawki minimalnej w przedmiotowej sprawie wyniosła zatem 2.016 zł [336 zł * 6] i w tej kwocie Sąd był władny zasądzić na rzecz wnioskodawcy wydatki wnioskodawcy z tytułu ustanowienia pełnomocnika. W pozostałym zakresie, wniosek złożony przez pełnomocnika wnioskodawcy nie zasługiwał na uwzględnienie, albowiem przekraczał limity zakreślone w ww. rozporządzeniu.

3.

Na podstawie art. 554 § 4 k.p.k., wydatkami związanymi z niniejszym postępowaniem Sąd obciążył Skarb Państwa, zważywszy na to, że jest ono wolne od kosztów sądowych.

PODPIS

sędzia Maria Bernacka-Siemion