II Ko 66/20 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Płocku z 2020-09-22
UZASADNIENIE |
|||||||||||||||
Formularz (...) |
Sygnatura akt |
II Ko 66/20 |
|||||||||||||
1. WNIOSKODAWCA |
|||||||||||||||
J. G. |
|||||||||||||||
1.ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA |
|||||||||||||||
1. |
Odszkodowanie (kwota główna) |
Odsetki |
|||||||||||||
Brak żądania. |
Brak żądania. |
||||||||||||||
2. |
Zadośćuczynienie (kwota główna) |
Odsetki |
|||||||||||||
87.000 zł (osiemdziesiąt siedem tysięcy złotych) |
Od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. |
||||||||||||||
3. |
Inne |
||||||||||||||
Zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego – według norm przepisanych lub wedle złożonej faktury. |
|||||||||||||||
1.3. Ustalenie faktów |
|||||||||||||||
0.1.3.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||||||||||||
Lp. |
Fakt |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||
3.1.1. |
W 1980 r. sytuacja gospodarcza w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej uległa znaczeniu pogorszeniu. W lipcu 1980 r. nastąpiło podniesienie ustalanych urzędowo – na szczeblu centralnym – cen produktów spożywczych. Skutkowało to licznymi strajkami pracowników w zakładach pracy. Duży zasięg strajków robotniczych w sierpniu 1980 r. doprowadził do negocjacji strony rządowej ze strajkującymi. Negocjacje te zakończyły się podpisaniem tzw. „porozumień sierpniowych”. Na mocy tych porozumień, 17 września 1980 r., został utworzony ogólnopolski (...) Związek Zawodowy (...). Związek ten został zarejestrowany przez Sąd Wojewódzki w Warszawie dnia 10 listopada 1980 r. Komitety strajkowe w poszczególnych zakładach pracy przekształcały się w komisje założycielskie (...). Związek ten powstał w celu obrony praw pracowniczych, jak również – do 1989 roku – stanowił istotny ośrodek opozycji przeciw rządowi Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, ustrojowi komunistycznemu i zależności PRL od ZSRR. |
Fakt notoryjny, nie wymaga dowodu (art. 168 k.p.k.) |
|||||||||||||
3.1.2. |
W 1981 roku sytuacja gospodarcza w PRL nadal pogarszała się. Skutkowało to m.in. organizowaniem strajków w zakładach pracy przez (...). Na mocy uchwały Rady Państwa z 12 grudnia 1981 roku, na terytorium Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, z dniem 13 grudnia 1981 roku, wprowadzony został stan wojenny. Preambuła „obwieszczenia o wprowadzeniu stanu wojennego ze względu na bezpieczeństwo państwa” wskazywała na „potrzebę zapewnienia wzmożonej ochrony podstawowych interesów państwa i obywateli”, „stworzenia warunków skutecznej ochrony spokoju, ładu i porządku publicznego oraz przywrócenia naruszonej dyscypliny społecznej”, a także „zabezpieczenia możliwości sprawnego funkcjonowania władzy i administracji państwowej oraz gospodarki narodowej”. Zakazano – bez uzyskania zgody właściwego organu – zwoływania i odbywania zgromadzeń, pochodów i manifestacji, rozpowszechniania wszelkiego rodzaju wydawnictw, publikacji i informacji. Zawieszono również prawo pracowników do strajku. W obwieszczeniu wskazano także m.in. że żołnierze rezerwy mogą być w każdym czasie powołani do czynnej służby wojskowej, na zarządzenie Ministra Obrony Narodowej. Stan wojenny został zawieszony dnia 31 grudnia 1982 roku, |
Fakt notoryjny |
|||||||||||||
3.1.3. |
J. G. zamieszkiwał w G.. Miał żonę oraz dwoje małoletnich dzieci. Był pracownikiem w Zakładach (...) w G. zatrudnionym na stanowisku mechanika. Pełnił funkcję brygadzisty, w związku z czym często wychodził poza zakład pracy. |
Zeznania J. G. |
29-30, 125v.-127v. |
||||||||||||
Informacja |
26 |
||||||||||||||
3.1.4. |
W 1981 roku był zatrzymywany na przesłuchania. Zdarzało się, że przesłuchania były dwa razy dziennie. Kiedy tylko wychodził z zakładu pracy zatrzymywała go Milicja Obywatelska i zabierała go na przesłuchanie do radiowozu. |
Zeznania J. G. |
125v.-127v. |
||||||||||||
3.1.5. |
Na przełomie września i października 1981 roku był szeregowym członkiem (...). W dniu 13 grudnia 1981 roku nie został internowany. Od chwili wprowadzenia stanu wojennego publicznie – w zakładzie pracy – manifestował swoje niezadowolenie z wprowadzenia stanu wojennego. Nie zgadzał się z zatrzymaniami i internowaniem członków (...). Wygłaszał twierdzenia, że dotychczas wybrana rada pracownicza jest legalna, pomimo internowania jej członków, dlatego nie ma potrzeby powoływania nowej rady pracowniczej. Był inwigilowany przez Milicję Obywatelską |
Zeznania J. G. |
29-30, 125v.-127v. |
||||||||||||
Dokumentacja IPN |
67-88, 90-100, 107-120 |
||||||||||||||
3.1.6. |
W dniu 31 sierpnia 1982 roku, o godzinie 5:00, do miejsca zamieszkania J. G. przyszli funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa w liczbie około 6 osób. Tego dnia J. G. został zatrzymany z obawy, że może doprowadzić do wystąpień antypaństwowych i strajków. Podstawą zatrzymania był nakaz zatrzymania i doprowadzenia oraz decyzja nr (...) o internowaniu wydane przez Komendanta Wojewódzkiego MO w P.. Funkcjonariusze przeszukiwali jego miejsce zamieszkania. Chodzili po wszystkich pokojach. Szukali różnych materiałów. Następnie funkcjonariusze oświadczyli, że zabierają go na komendę do wyjaśnienia. Powiedzieli jego żonie, żeby się nie martwiła, że zabierają go tylko na przesłuchanie. Funkcjonariusze polecili mu udać się |
Zeznania J. G. |
29-30, 125v.-127v. |
||||||||||||
Decyzja nr (...) |
12, 23-24, 31-32 |
||||||||||||||
Nakaz zatrzymania |
25 |
||||||||||||||
3.1.7. |
J. G. przebywając w areszcie siedział w celi sam. |
Zeznania J. G. |
29-30, 125v.-127v. |
||||||||||||
Decyzja nr (...) |
12, 23-24, 31-32 |
||||||||||||||
Dokumentacja IPN |
67-88, 90-100, 107-120 |
||||||||||||||
3.1.8. |
Tego samego dnia J. G., wraz z innymi internowanymi, osadzono w Ośrodku Odosobnienia we W., w pawilonie dla internowanych. Warunki były ciężkie. Wsadzali ich po czterech do jednej celi. Wydzielony był kącik sanitarny bez jakiejkolwiek intymności. Jedzenie było złe – śmierdzące, a zdarzało się, że było nadpsute. Osadzeni robili protesty głodowe. Przez pierwszych 10 dni nie było żadnych spacerów. Po tym czasie wypuszczano ich na spacery na czas 10-15 minut. Po jakimś czasie nieco zwiększono czas na spacery. Kąpiele były raz w tygodniu, we wspólnej łaźni, bez żadnej intymności. Po miesiącu zostały otwarte cele i współosadzeni internowani mogli się ze sobą kontaktować. Losem osadzonych zainteresowała się (...) Kuria Biskupia, która przesłała paczki żywnościowe. Otrzymali je dopiero po miesiącu. Paczki były otwarte. W czasie internowania w Ośrodku Odosobnienia we W. nie było sytuacji, aby funkcjonariusze Służby Więziennej przekraczali swoje uprawnienia w stosunku do internowanych. Niekiedy kierowali do internowanych sugestie, że „nie wiedzą, co ich żony teraz robią”. W celach były przeprowadzane również rewizje. J. G. osadzony był naprzeciwko budynku, gdzie osadzeni byli więźniowie kryminalni. Jeden z tych więźniów nie wytrzymał psychicznie i rzucił się na druty. Usłyszeli strzały, które wywołały w nich szok. W czasie internowania wielokrotnie przyjeżdżał do Ośrodka Odosobnienia we W. funkcjonariusz Służby Bezpieczeństwa Z. G., który próbował werbować internowanych, w tym J. G.. Namawiał go do współpracy – podpisania tzw. „lojalki” – w zamian za wcześniejsze zwolnienie. J. G. nie podjął współpracy. |
Zeznania J. G. |
29-30, 125v.-127v. |
||||||||||||
3.1.9. |
Żona J. G. przez pierwszy tydzień od czasu jego zatrzymania nie miała o nim żadnych informacji. Jeździła do K. MO w G. i w P., gdzie trudno było uzyskać jakiekolwiek informacje. Po ustaleniu miejsca pobytu J. G. utrudnione były widzenia z internowanym. Pierwsze widzenie było możliwe dopiero po dwóch tygodniach. |
Zeznania J. G. |
29-30, 125v.-127v. |
||||||||||||
3.1.10. |
J. G. został zwolniony z Ośrodka Odosobnienia we W. w dniu 15 listopada 1982 roku. Otrzymał „kwitek”. Otworzono bramę i został wypuszczony. Po zwolnieniu |
Zeznania J. G. |
29-30, 125v.-127v. |
||||||||||||
Decyzja nr (...) |
27 |
||||||||||||||
Świadectwo zwolnienia internowanego |
13, 33 |
||||||||||||||
3.1.11. |
Po zakończeniu internowania J. G. w dalszym ciągu był inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa. Przynajmniej dwa razy w tygodniu zabierany był na przesłuchania. Miejsce jego zamieszkania było regularnie przeszukiwane w celu ujawnienia materiałów i dokumentów – tzw. „bibuły”. |
Zeznania J. G. |
29-30, 125v.-127v. |
||||||||||||
3.1.12. |
J. G. wrócił do pracy w Zakładach (...) w G.. W tym czasie podjął współpracę z kurią (...). Przychodził na spotkania, rozwoził paczki dla internowanych. Z tego tytułu również dotknęły go represje. Zwolnił się z zakładu pracy w celu podjęcia innego zatrudnienia. Robił tak dwukrotnie, po czym miał problemy |
Zeznania J. G. |
29-30, 125v.-127v. |
||||||||||||
3.1.13. |
Pobyt J. G. w Ośrodku (...) we W. odbił się na jego zdrowiu. Zaraz po zwolnieniu |
Zeznania J. G. |
125v.-127v. |
||||||||||||
3.1.14. |
Postanowieniem z dnia 26 kwietnia 2012 roku J. G. został odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. |
Legitymacja nr 193-2012-10 |
14 |
||||||||||||
0.1.3.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
Dowód |
||||||||||||||
Lp. |
Fakt |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||
Brak faktów uznanych za nieudowodnione. |
|||||||||||||||
1.ocena DOWODów |
|||||||||||||||
0.1.4.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
|||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 3.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
|||||||||||||
3.1.3. 3.1.4. 3.1.5. 3.1.6. 3.1.7. 3.1.8. 3.1.9. 3.1.10. 3.1.11. 3.1.12. 3.1.13. 3.1.14. |
Zeznania J. G. |
Sąd uznał zeznania J. G. za wiarygodne. Zeznania te były jasne, spójne i rzetelne. Korespondowały i uzupełniały się ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym w postaci dokumentów. Jednocześnie żadne z zebranych w sprawie dowodów nie podważają twierdzeń J. G., który zgodnie ze stanem własnej pamięci zrelacjonował przebieg wydarzeń z czasu internowania. Nadto jego depozycje pokrywały się z powszechnie znaną wiedzą historyczną – faktami notoryjnymi w zakresie internowania członków (...). |
|||||||||||||
3.1.3. |
Informacja |
Dokument ten potwierdza zatrudnienie J. G. |
|||||||||||||
3.1.7. 3.1.6. |
Decyzja nr (...) |
Dokument ten, wydany przez Komendanta Wojewódzkiego MO |
|||||||||||||
3.1.6. |
Nakaz zatrzymania |
Dokument ten, wydany przez Komendanta Wojewódzkiego MO w P. stanowił podstawę do zatrzymania i doprowadzenia J. G. celem jego internowania. Strony nie kwestionowały tego dokumentu w toku postępowania. |
|||||||||||||
3.1.10. |
Decyzja nr (...) |
Dokumenty te stanowiły podstawę do zwolnienia J. G. z internowania w Ośrodku (...) we W.. Dokumenty te stwierdzają datę końcową internowania J. G.. Strony nie kwestionowały tego dokumentu w toku postępowania. |
|||||||||||||
Świadectwo zwolnienia internowanego |
|||||||||||||||
3.1.7. 3.1.5. |
Dokumentacja IPN |
Dokumentacja ta stwierdza internowanie J. G. |
|||||||||||||
3.1.14. |
Legitymacja nr 193-2012-10 |
Dokument ten stwierdza odznaczenie J. G. Krzyżem Wolności i Solidarności przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej za działalność niepodległościową na rzecz Państwa Polskiego. Strony nie kwestionowały tego dokumenty w toku postępowania. |
|||||||||||||
0.1.4.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów 0.2.(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów) |
|||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
|||||||||||||
1.PODSTAWA PRAWNA |
|||||||||||||||
Odszkodowanie |
|||||||||||||||
1. |
Kwota główna |
Odsetki |
|||||||||||||
Brak żądania. |
Brak żądania. |
||||||||||||||
Zwięźle o powodach podstawy prawnej |
|||||||||||||||
Brak żądania – brak rozstrzygnięcia. |
|||||||||||||||
Zadośćuczynienie |
|||||||||||||||
2. |
Kwota główna |
Odsetki |
|||||||||||||
Art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. |
|||||||||||||||
Zwięźle o powodach podstawy prawnej |
|||||||||||||||
Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego osobie, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia albo wydano decyzję
Art. 359 § 1 k.c. stanowi, że odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika |
|||||||||||||||
Inne |
|||||||||||||||
3. |
Art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego |
||||||||||||||
Zwięźle o powodach podstawy prawnej |
|||||||||||||||
W zakresie, w jakim roszczenie wnioskodawcy nie zostało uwzględnione (część roszczenia |
|||||||||||||||
4. |
|||||||||||||||
Zwięźle o powodach podstawy prawnej |
|||||||||||||||
1.ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA |
|||||||||||||||
Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia |
|||||||||||||||
Odszkodowanie |
|||||||||||||||
1. |
Kwota główna |
Odsetki |
|||||||||||||
Brak żądania. |
Brak żądania. |
||||||||||||||
Zadośćuczynienie |
|||||||||||||||
2. |
Kwota główna |
Odsetki |
|||||||||||||
Ze zgromadzonego w toku postępowania materiału dowodowego – stanowiącego podstawę ustaleń faktycznych – wynika, że J. G. prowadził aktywną działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Był działaczem (...). Publicznie wyrażał sprzeciw i niezadowolenie związane z wprowadzeniem stanu wojennego oraz tzw. „pierwszą” falą internowania działaczy (...). Z tego tytułu spotykały go represje ze strony aparatu państwa – Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa – bowiem był wielokrotnie zatrzymywany, przesłuchiwany, inwigilowany, jak również wielokrotnie przeprowadzano w miejscu jego zamieszkania rewizje. Nadmienić należy, iż w czasie internowania w Ośrodku Odosobnienia we W. nie było sytuacji, aby funkcjonariusze Służby Więziennej przekraczali swoje uprawnienia w stosunku do internowanych. Pobyt J. G. w Ośrodku Odosobnienia we W. odbił się na jego zdrowiu. Zaraz po zwolnieniu Mając na uwadze powyższe wskazać należy, że wymiar zadośćuczynienia za doznaną krzywdę musi kształtować potrzeba dostosowania tego świadczenia do funkcji, którą powinno ono spełnić. Zadośćuczynienie powinno spełniać funkcję kompensacyjną i służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, jednak jednocześnie nie powinno być sposobem uzyskania nadmiernych korzyści finansowych i nieuzasadnionego wzbogacenia ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2015r., III KK 252/14; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 25 października 2017r., II AKa 296/17; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 14 lipca 2016r., II AKa 164/16; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 15 października 2015r., II AKa 249/15). Kwota zadośćuczynienia mająca skompensować krzywdę w sposób odpowiadający jej rzeczywistemu rozmiarowi powinna wprawdzie przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną, jednak musi również mieścić się w rozsądnych granicach, uwzględniających realia społeczne, to jest odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2015r., III KK 252/14; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 21 stycznia 2014r., II AKa 282/13; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 24 czerwca 2013 roku, II AKa 194/13; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 17 lipca 2014r., II AKa 116/14; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 07 listopada 2016r., II AKa 353/16; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 15 października 2015r., II AKa 249/15). Kierując się wskazanymi kryteriami i uwzględniając omówione wcześniej okoliczności niniejszej sprawy, Sąd uznał, że w ramach słusznego zadośćuczynienia krzywdzie J. G. wynikłej z internowania go w okresie od 31 sierpnia 1982 r. do 15 listopada 1982 r. będzie zasądzenie na jego rzecz kwoty 30.000 zł. Kwota zadośćuczynienia nie ma z pewnością charakteru symbolicznego i zarazem nie osiąga nadmiernie wygórowanego rozmiaru. Jest ona adekwatna do rozmiarów krzywdy doznanej przez J. G., ale także odpowiednia, czyli ustalona na poziomie odpowiadającym poczuciu sprawiedliwości. W przekonaniu Sądu spełni zatem cel kompensacyjny, jaki ma osiągnąć. Natomiast żądanie zadośćuczynienia w wyższej kwocie Sąd ocenił jako zdecydowanie wygórowane i w tej części je oddalił. Jako statio fisci – zobowiązany do wypłaty zadośćuczynienia – Sąd wskazał Komendanta Wojewódzkiego Policji w R., bowiem jest on następcą prawnym Komendanta Wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej w P., który to wydał decyzję nr 412 o internowaniu J. G.. Zgodnie z treścią art. 554 § 2b pkt 3 k.p.k. organem reprezentującym Skarb Państwa jest organ, który dokonał zatrzymania – jeżeli sąd uwzględnił zażalenie na zatrzymanie albo jeżeli sąd nie rozpoznawał zażalenia na zatrzymanie. W niniejszej sprawie nie doszło do wniesienia zażalenia na zatrzymanie, zaś organem dokonującym zatrzymania, jak również wydającym decyzję o zatrzymaniu i osadzeniu internowanego w ośrodku odosobnienia był Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej w P., którego następcą prawnym jest Komendant Wojewódzki Policji z siedzibą w R.. |
Sąd zasądził na rzecz J. G. ustawowe odsetki za opóźnienie od kwoty zasądzonego zadośćuczynienia – od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. Zasądzone zadośćuczynienie będzie wymagalne z chwilą uprawomocnienia się wyroku. |
||||||||||||||
Inne |
|||||||||||||||
1.Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU |
|||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||||||||||||||
II. |
Żądanie w części wykraczającej poza zakres zasądzonego zadośćuczynienia należało oddalić. |
||||||||||||||
1.KOszty procesu |
|||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||||||||||||||
III. |
Zgodnie z art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego koszty postępowania w sprawach objętych ustawą, w tym z tytułu ustanowienia pełnomocnika, ponosi Skarb Państwa. Zgodnie z § 16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie wniosek o zasądzenie kosztów zastępstwa prawnego i kosztów adwokackich może zawierać oświadczenie |
||||||||||||||
1.PODPIS |
|||||||||||||||
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Płocku
Data wytworzenia informacji: