Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Płocku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

25 sierpnia 2025r.

Sąd Okręgowy w Płocku, IV Wydział Cywilny - Odwoławczy

w składzie:

Przewodnicząca Sędzia Renata Wanecka

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 25 sierpnia 2025r. w P.

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko T. B.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Sochaczewie z 21 stycznia 2025r.

sygn. I C 232/24

oddala apelację.

Sygn. akt IV Ca 466/25

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 21 stycznia 2025 r. Sąd Rejonowy w Sochaczewie w sprawie o zapłatę, sygn. akt I C 232/24, zasądził od T. B. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 56.253,20 zł wraz z: odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 49.994,38 zł od 30 listopada 2023 r. do dnia zapłaty; odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 4.310,83 zł od 30 listopada 2023 r. do dnia zapłaty; odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 1.947,99 zł od 30 listopada 2023 r. do dnia zapłaty (punkt I); zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 8.230 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 5.400 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty (punkt II).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 14 listopada 2019 r. T. B. złożył wniosek o udzielenie imitu karty kredytowej w (...) Banku Spółce Akcyjnej w W.. Tego samego dnia zawarta została umowa o kartę kredytową (...) Bank SA nr (...).

Na podstawie zawartej umowy, Bank przyznał pozwanemu limit karty w wysokości 50.000 zł. Limit stanowił całkowitą kwotę kredytu udzielanego na podstawie umowy. Z dniem zawarcia umowy otwarty został rachunek nr (...), w ramach którego udostępniany był limit. Rachunek ten służył również od spłaty wykorzystanego limitu karty. Zasady i warunki wykonywania transakcji określone zostały regulaminem. Przyznany limit miał charakter odnawialny, a każda transakcja obciążająca zmniejszała limit, podczas gdy uznania na rachunku powodowały zwiększenie limitu. Kredytobiorca zobowiązany był spłacać kredyt w okresach miesięcznych, po zakończeniu każdego cyklu rozliczeniowego. Początek cyklu przypadał na dzień 15 każdego miesiąca, termin spłaty przypadał natomiast na 22 dzień od zakończenia cyklu i był wskazywany w wyciągu. Kredytobiorca zobowiązany był do dokonywania spłat na wskazany w wyciągu rachunek w wysokości minimalnej, nie później niż w terminie wynikającym ze wskazanego wyciągu. Odsetki naliczane były od faktycznie wykorzystanego limitu, za każdy dzień, zaczynając od zaksięgowania transakcji w banku do dnia zaksięgowania całkowitej spłaty zadłużenia. W przypadku nieterminowego regulowania przez kredytobiorcę zobowiązań, Bank uprawniony był do naliczania odsetek maksymalnych od kwoty niespłaconych w terminie zobowiązań (art. 481 § 2 ¹ k.c). Odsetki pobierane były od dnia następującego po wynikającym z Umowy i wskazanym w harmonogramie spłat terminie wymagalności danego zobowiązania pieniężnego, aż do dnia spłaty tego zobowiązania. Za korzystanie z karty pobierane były opłaty określone umową (§ 6). Zgodnie z umową, całkowita kwota do zapłaty wyniosła 52.837,31 zł, przy wysokości przyznanego limitu określonego na kwotę 50.000 zł.

W § 10 określono zasady dotyczące możliwości rozwiązania umowy. Bank uprawniony był do rozwiązania umowy za uprzednim dwumiesięcznym wypowiedzeniem, dokonanym z ważnych powodów tj. wprowadzenia w błąd Banku co do tożsamości lub zdolności kredytowej posiadacza (a), braku spłaty dwóch kolejnych kwot minimalnych, po uprzednim wezwaniu konsumenta w trybie określonym w umowie do zapłaty zaległych kwot, w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy, (b) negatywnej oceny zdolności kredytowej posiadacza.

W postanowieniach końcowych umowy zawarto pouczenie, zgodnie z którym, posiadacz zobowiązany był do niezwłocznego powiadomienia Banku o zaistnieniu zmian w zakresie danych osobowych. Wreszcie, podpisując umowę, kredytobiorca potwierdzał fakt otrzymania tekstu umowy, wzoru oświadczenia o odstąpieniu od umowy, formularza informacyjnego oraz tabeli opłat i regulaminie.

9 czerwca 2023 r., na adres pozwanego przy ul. (...) w S. wysłane zostało wezwanie do zapłaty zadłużenia przeterminowanego powstałego na rachunku karty kredytowej, z tytułu niespłacenia w terminie minimalnej kwoty spłaty w związku z przekroczeniem przyznanego limitu karty. Pozwany wezwany został do zapłaty 3.932,84 zł wraz z dalszymi odsetkami naliczonymi do dnia zapłaty, w terminie 14 dni roboczych od daty doręczenia wezwania. Poinformowano jednocześnie pozwanego, iż w przypadku braku możliwości spłaty zadłużenia przeterminowanego w terminie określonym wezwaniem, istnieje możliwość złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Wskazano również, iż brak spłaty zadłużenia przeterminowanego lub brak złożenia we wskazanym terminie wniosku o restrukturyzację zadłużenia, spowoduje m. in. wypowiedzenie warunków umowy karty kredytowej. Przesyłce nadany został nr (...).

Zgodnie z załączonym do pozwu wydrukiem ze strony Poczty Polskiej „śledzenie przesyłek” – przesyłka o wskazanym numerze, doręczona została w S. 20 czerwca 2023 r.

W dniu 17 lipca 2023 r., na adres pozwanego wskazany w umowie wysłane zostało wypowiedzenie Umowy karty kredytowej nr (...). W oświadczeniu wskazano, iż termin wypowiedzenia wynosi 30 dni i biegnie od daty doręczenia wypowiedzenia. Jednocześnie Bank wezwał do spłaty zadłużenia, w tym zadłużenia przeterminowanego w kwocie 4.263,10 zł tytułem kapitału, 780,23 zł tytułem odsetek umownych, 131,85 zł tytułem odsetek za opóźnienie w spłacie kapitału. Przesyłce nadany został numer (...). Przesyłka o wskazanym numerze doręczona została w S. w dniu 9 sierpnia 2023 r. Zgodnie z przedłożonym przez powoda zwrotnym potwierdzeniem odbioru oraz kopią księgi nadawczej –odbiór przesyłki został przez pozwanego własnoręcznie pokwitowany.

W dniu 13 października 2023 r., w związku ze złożonym przez Bank oświadczeniem o wypowiedzenie umowy (a zatem po upływie dwóch miesięcy od daty doręczenia oświadczenia Banku o wypowiedzeniu umowy karty kredytowej) – do pozwanego (na adres wynikający z umowy) skierowana została przedsądowe wezwanie do zapłaty kwoty 49.994,38 zł tytułem kapitału, kwoty 4.310,83 zł tytułem odsetek umownych, 499,52 zł tytułem odsetek podwyższonych – w terminie 7 dni od daty doręczenia wezwania. Przesyłce nadany został numer (...). Przesyłka o powyższym numerze odebrana została w S. 6 listopada 2023 r.

W dniu 30 listopada 2023 r., powodowy Bank sporządził wyciąg z ksiąg bankowych, na mocy którego niespłacone i wymagalne zadłużenie, określone umową zawartą z T. B., nr (...) z 11 listopada 2019 r., wynosiło 56.253,20 zł, w tym 49.994,38 zł tytułem należności głównej z tytułu niespłaconego kapitału oraz kwoty 4.310,83 zł tytułem niespłaconych odsetek umownych kapitałowych, liczonych od 5 kwietnia 2023 r., do 11 października 2023 r. oraz kwoty 1.947,99 zł tytułem niespłaconych odsetek za opóźnienie liczonych od 5 kwietnia 2023 r., do dnia 29 listopada 2023 r.

Stan zadłużenia pozwanego względem powoda odzwierciedlał załączony do pozwu raport – zestawienie należności i zaległości kapitałowych z kalkulacją odsetek za zwłokę oraz szczegółowe rozliczenie kwoty przyznanego limitu w odniesieniu do poszczególnych cyklów rozliczeniowych wraz z rozliczeniem odsetek

Pozew przeciwko pozwanemu, w elektronicznym postępowaniu upominawczym wniesiony został do Sądu w dniu 30 listopada 2023 r.

Na mocy decyzji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z 29 września 2022 r., sygn.: (...).720.6.2021.256 rozpoczęte zostało przymusowe postępowanie restrukturyzacyjne w stosunku do (...) Bank S.A. Z dniem 3 października 2022 r. do instytucji pomostowej Bank (...) S.A. przeniesiono (...) Bank S.A., obejmujące ogół praw majątkowych wierzyciela pierwotnego. Instytucja pomostowa wstąpiła w ogół praw majątkowych i zobowiązań, w tym postepowań sądowych w miejsce pierwotnego wierzyciela. Z dniem 13 października 2022 r., w KRS dokonano wpisu o zmianie nazwy spółki z Bank (...) S.A. na (...) Bank S.A.

Sąd Rejonowy przedstawił następującą ocenę prawną:

W ocenie Sądu I instancji powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W pierwszej kolejności Sąd stwierdził, że nie budzi wątpliwości legitymacja procesowa czynna powoda. Uznał, że powód wskazał i udowodnił procedurę zawarcia umowy o kredyt przez pozwanego z kredytodawcą, nadto powszechnie znany jest fakt restrukturyzacji (...) Banku Spółki Akcyjnej oraz wstąpienia (...) S.A. (obecnie (...) S.A.) w ogół praw majątkowych i zobowiązań pierwotnego wierzyciela.

Następnie Sąd wskazał, że zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. 140, poz. 939 ze zm.), za umowę kredytu należy rozumieć również umowę karty kredytowej, limitu kredytowego będącą w istocie umową o kredyt odnawialny. Bank wówczas zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Sąd Rejonowy w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy doszedł do przekonania, że pozwany zawarł umowę o odnawialny limit kredytowy i korzystał ze świadczonych w powyższym zakresie przez Bank usług. Sąd podkreślił przy tym, że pozwany powyższemu zasadniczo nie przeczył.

Sąd stwierdził, że pozwany, w związku z zawarciem 14 listopada 2019 r. z Bankiem umowy karty kredytowej, stosownie do art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, zobowiązany był do spłaty tego kredytu wraz z oprocentowaniem w ratach, w określonych kwotach i terminach. Z uwagi na nieterminowe regulowanie przedmiotowej zaległości przez pozwanego - po uprzednim wezwaniu i ostatecznym wezwaniu do zapłaty - przedmiotowa umowa została przez powoda zasadnie i skutecznie wypowiedziana, o czym świadczą, w ocenie Sądu, dowody przedłożone wraz z pozwem (w szczególności zwrotne potwierdzenie odbioru przez pozwanego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy).

Sąd Rejonowy nie dostrzegł nieprawidłowości w kalkulacji wysokości żądanej przez powoda kwoty, jako że znajduje ona swe uzasadnienie w przedłożonych dokumentach, a w szczególności w umowie karty kredytowej, wezwaniu do zapłaty oraz raportach i zestawieniach z transakcji na rachunku przeznaczonym do spłaty zobowiązań, wynikających z przyznanego pozwanemu limitu na karcie kredytowej, wyciągów bankowych, przedłożonych przez powoda i analizowanym w połączeniu z nimi, wyciągiem z ksiąg bankowych.

Sąd Rejonowy wskazał, że granicę wysokości odsetek wyznaczają przepisy o odsetkach maksymalnych (art. 359 § 2 ¹ k.c.). Zgodnie z art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Natomiast § 2 ¹ tego przepisu wskazuje, że maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie). W związku z powyższym, za zasadne Sąd uznał także żądanie odsetek przez powoda.

W przedmiotowej sprawie Sąd miał nadto na względzie, że pozwany poza ogólnymi zarzutami stawianymi w odpowiedzi na pozew, nie przedstawił żadnych dowodów na potwierdzenie podnoszonych okoliczności. Nie podjął również próby uzasadnienia swych racji na wyznaczonym w tym celu terminie rozprawy. W ocenie Sądu, wbrew argumentacji pozwanego, powód wywiązał się z nałożonego nań obowiązku udowodnienia faktów, z których wywodził skutki prawne (art. 6 k.c.).

Mając na uwadze powyższe, Sąd uwzględnił powództwo w całości.

Sąd na podstawie art. 98 § 1 i 2 k.p.c. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 8.230 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Na koszty procesu złożyły się opłata od pozwu w wysokości 2.813 zł, wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika w kwocie 5.400 zł i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Apelację od wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w całości i zarzucił:

1.  nierozpoznanie istoty sprawy poprzez zaniechanie zbadania abuzywności klauzul umownych (w szczególności Sąd I instancji pominął § 4 umowy), podczas gdy Sąd ma obowiązek badania z urzędu ważności umowy kredytu zawartej z konsumentem;

2.  naruszenie art. 233 k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, polegającej na uznaniu, iż powód udowodnił wysokość dochodzonego roszczenia, podczas gdy dokumenty prywatne są niewystarczające dla przyjęcia słuszności twierdzeń powoda;

3.  naruszenie art. 233 k.p.c. w zw. z art. 235 ² § 1 pkt 3 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy dokumenty, przedstawione przez powoda, powinny być pominięte, bowiem nie dowodzą twierdzeniom powoda;

4.  naruszenie art. 58 § 2 k.c. w zw. z art. 69 ustawy Prawo bankowe, poprzez pominięcie faktu, że umowa kredytu jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, pomimo faktu, iż powód nałożył na pozwanego nieograniczone ryzyko, bez przekazania rzetelnych informacji w przedmiocie wpływu zmiennego oprocentowania oraz posłużenia się wskaźnikiem WIBOR 1M na wysokość zobowiązania kredytobiorcy;

5.  art. 353 ¹ k.c. poprzez jego niezastosowanie, prowadzące do przyjęcia, że nie jest sprzeczna z naturą stosunku zobowiązaniowego umowa, w której określenie wysokości świadczenia, następuje przez jedną ze stron w sposób arbitralny oraz pominięcie faktu, że pierwszeństwo poszukiwania sankcji w odniesieniu do umów w obrocie konsumenckim nie wyłącza konieczności dokonania przez Sąd oceny prawnej , czy klauzule umowne upoważniające bank do przerzucania na konsumenta ryzyka związanego ze zmiennym oprocentowaniem oraz posłużeniem się (nadto bez wyjaśnienia mechanizmu) wskaźnikiem WIBOR 1M;

6.  naruszenie art. 481 k.c. poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, iż powodowi należą się odsetki za opóźnienie w stawce odsetek maksymalnych, podczas gdy wypowiedzenie umowy przez powoda, doprowadziło do wygaśnięcia tego uprawnienia powoda.

Mając na uwadze powyższe, pozwany wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, alternatywnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości. Ponadto pozwany wniósł o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, zaś w przypadku oddalenia apelacji – nieobciążanie pozwanego kosztami procesu. Ostatecznie pozwany wniósł o zawieszenie postępowania do czasu rozpoznania przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej sprawy C-471/24.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy ustalił dodatkowo następujący stan faktyczny:

Stosownie do treści § 4 umowy o kartę kredytową z 14 listopada 2019 r., roczna stopa oprocentowania Limitu Karty ustalana była w oparciu o stawkę WIBOR 1M, powiększoną o marżę Banku w wysokości 25.00 pp. w stosunku rocznym. Na dzień zawarcia umowy wynosiła: a) dla transakcji bezgotówkowych 10.00%, b) dla transakcji gotówkowych 10.00 % (ust. 1). Odsetki miały być naliczane od faktycznie wykorzystanego Limitu Karty według zmiennej stopy procentowej (ust. 2). Bank naliczał odsetki od kwoty wykorzystanego Limitu Karty za każdy dzień, zaczynając od dnia zaksięgowania transakcji w Banku do dnia zaksięgowania całkowitej spłaty zadłużenia. Odsetki od transakcji bezgotówkowych nie były pobierane, jeśli zadłużenie powstałe w danym cyklu rozliczeniowym zostało po jego zakończeniu spłacone w całości, najpóźniej w ostatnim dniu terminu spłaty kwoty minimalnej, wskazanym na wyciągu (okres bezodsetkowy) (ust. 3). Zmiana oprocentowania następowała w okresach miesięcznych, w przypadku zmiany stawki WIBOR 1M, oprocentowanie obowiązywało od pierwszego dnia kolejnego miesiąca kalendarzowego. Wskazano w umowie, że aktualna wysokość stawki WIBOR 1M jest podawana na stronie R. Polska pod adresem internetowym http://reuters.pl/quotes/wibor.action. Wartości stawki WIBOR 1M publikowane były na powyższej stronie www codziennie. Wyjaśniono, że Bank do wyliczeń oprocentowania przyjmuje wartość z ostatniego dnia miesiąca. Zmiana stopy procentowej Limitu Karty kredytowej miała nastąpić w tym samym kierunku, w którym zmienia się stopa WIBOR 1M (wzrost lub spadek) i o wartość odpowiadającą zmianie stopy WIBOR 1M (ust. 4). Wskazano nadto, że każdorazowa zmiana wysokości oprocentowania Limitu Karty nie może powodować wzrostu tego oprocentowania ponad obowiązujące odsetki maksymalne, określone w art. 359 § 2 ¹ k.c. Wszelkie zmiany oprocentowania Limitu Karty, sprzeczne z postanowieniami umowy, mogły prowadzić jedynie do wzrostu stopy oprocentowania Limitu Karty do wysokości odpowiadającej aktualnie obowiązującej wysokości odsetek maksymalnych (ust. 5). W przypadku, gdy ze względu na zmiany wysokości odsetek maksymalnych, określnych w art. 359 § 2 ¹ k.c., wysokość oprocentowania zmiennego Limitu przekroczy wysokość odsetek maksymalnych, od dnia wejścia w życie zmiany, oprocentowanie Limitu Karty miało ulec obniżeniu do nowej wysokości odsetek maksymalnych. W razie jednak ponownego podwyższenia wysokości odsetek maksymalnych, od dnia wejścia w życie przedmiotowych zmian, oprocentowanie Limitu Karty miało ulec podwyższeniu do wysokości wynikającej z umowy, nie wyższej jednak niż odsetki maksymalne (ust. 6). O każdej zmianie oprocentowania Bank miał powiadamiać posiadacza w formie komunikatu na wyciągu (ust. 8). T. B. potwierdził, że jest świadomy ryzyka związanego z zaciąganym zobowiązaniem kredytowym, a także, że otrzymał od Banku wyjaśnienia dotyczące zgłaszanych wątpliwości oraz wszelkie informacje niezbędne do podjęcia decyzji w zakresie zaciągniętego zobowiązania kredytowego (§ 11 ust. 5). T. B. oświadczył również, że otrzymał tekst umowy, wzór oświadczenia o odstąpieniu od Umowy, formularz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego, dokument dotyczący opłat i Regulamin (§ 11 ust. 6).

(dowód: wniosek o udzielenie limitu karty kredytowej wraz z umową o Limit Karty – k. 35-41).

Kredytodawca przedstawił T. B. w dniu podpisania rzeczonej umowy symulację obsługi ekspozycji kredytowej w przypadku zmiany poziomu stopy procentowej. W dokumencie tym wyjaśniono, że oprocentowanie Limitu karty kredytowej jest zmienne, a jego wysokość uzależniona jest od wysokości stawki referencyjnej WIBOR 1M. Wskazano, iż oznacza to, że zmiana stawki referencyjnej WIBOR 1M spowoduje zmianę oprocentowania Limitu karty kredytowej, co w konsekwencji spowoduje zmianę kosztów Limitu karty kredytowej i w rezultacie może spowodować zmianę wysokości kwoty minimalnej. Zmiana wysokości odsetek od wykorzystanej kwoty Limitu karty kredytowej mogła nastąpić zarówno na korzyść kredytobiorcy (w przypadku obniżenia wskaźnika), powodując zmniejszenie wysokości naliczonych odsetek, jak i na jego niekorzyść (w przypadku wzrostu wskaźnika), powodując zwiększenie wysokości naliczonych odsetek. Każdorazowa zmiana wysokości oprocentowania Limitu Karty nie mogła jednak powodować wzrostu oprocentowania ponad obowiązujące odsetki maksymalne, określone w art. 359 § 2 ¹ k.c. T. B. został poinformowany przez (...) Bank S.A. o ryzyku zmiennej stopy procentowej. Oświadczył, że jest świadomy faktu, że zmiana wysokości odsetek maksymalnych, określonych w art. 359 § 2 ¹ k.c. ma bezpośredni wpływ na wysokość oprocentowania oraz wysokości naliczanych odsetek od wykorzystanego Limitu Karty. Zapoznał się z modelowymi wysokościami naliczonych odsetek dla różnych poziomów stóp procentowych (koszty obsługi Limitu karty kredytowej przy wzroście oprocentowania o 4 pp., przy wzroście stopy referencyjnej NBP w skali odpowiadającej różnicy między maksymalnym i minimalnym poziomem tej stopy w ciągu ostatnich 12 miesięcy, przy wzroście oprocentowania o 10 pp., 15 pp. i 20 pp.). T. B. podpisał symulację własnoręcznym czytelnym podpisem.

(dowód: symulacja – k. 273).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszym rzędzie należy wyjaśnić, że Sąd II instancji w ramach kontroli merytorycznej orzeczenia, obowiązany jest dokonać samodzielnej oceny dowodów zgromadzonych przez sąd pierwszej instancji oraz przeprowadzonych przed sądem odwoławczym, a także ustaleń podstawy faktycznej rozstrzygnięcia (art. 382 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.), a w konsekwencji suwerennie zastosować prawo materialne (por. wyrok Sądu Najwyższego z 13 lutego 2019 r., III PK 13/18, LEX nr 2619344.).

Rozpoczynając analizę zarzutów apelacji od tych najdalej idących, wskazać należy, że wbrew twierdzeniom apelującego, w kontrolowanej sprawie Sąd Rejonowy rozpoznał istotę sprawy.

Stosownie do wyrażanego w judykaturze poglądu, do nierozpoznania istoty sprawy dochodzi wtedy, gdy sąd pierwszej instancji nie zbada materialnej podstawy żądania, wychodząc z błędnego założenia, że istnieje przeszkoda unicestwiająca roszczenie albo wykluczająca jego skuteczne dochodzenie (postanowienie Sądu Najwyższego z 20 grudnia 2023 r., III CZ 456/22, LEX nr 3648319). W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy nie dostrzegł, aby powyższa sytuacja miała miejsce. Sąd dokonał ustaleń faktycznych i przedstawił ocenę prawną powództwa. Zbadał materialnoprawną podstawę żądania zapłaty objętego pozwem. Ostatecznie uznał powództwo za słuszne i w pełni udowodnione. Należy stwierdzić, iż tym samym, Sąd I instancji nie dopatrzył się (zresztą trafnie) żadnych nieprawidłowości naruszających interes konsumenta, mogących wpłynąć na ewentualną ważność umowy. Jednocześnie wymaga wyjaśnienia, że nawet niepełna ocena prawna nie stanowi automatycznie o nierozpoznaniu istoty sprawy, bowiem takie uchybienia są przedmiotem kontroli przez Sąd drugiej instancji.

Sąd Okręgowy nie widzi nadto podstaw do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, z uwagi na przesłankę konieczności przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości (art. 386 § 4 k.p.c.).

W niniejszej sprawie brak było podstaw do zawieszenia postępowania do czasu rozstrzygnięcia przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w przedmiocie pytania prejudycjalnego w sprawie C-471/24. Zawieszenie postępowania cywilnego ze względu na postępowanie toczące się przed (...), podobnie jak inne przypadki zawieszenia z przyczyn prejudycjalności, ma fakultatywny charakter, zaś Sąd, korzystając z przyznanego mu uznania, powinien kierować się kryterium celowości. W ocenie Sądu odwoławczego, rozstrzygnięcie niniejszej sprawy nie zależało od wyniku wskazanego postępowania. Apelujący swój wniosek uzasadnił faktem, iż „rozstrzygnięcie legalności zmiennego oprocentowania opartego na wskaźniku WIBOR może mieć kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcie sporu”. Tymczasem przedmiotem pytań prejudycjalnych nie była owa kwestia legalności wskaźnika jako takiego, jak również metody uzgadniania jego wysokości. Pytania prejudycjalne dotyczyły przede wszystkim kwestii:

- interpretacji art. 1 ust. 2 i art. 4 ust. 2 dyrektywy 93/13, a konkretnie tego, czy warunek umowny, uwzględniony w umowie o kredyt hipoteczny, zawartej między konsumentem a przedsiębiorcą, który to warunek przewiduje, że oprocentowanie mające zastosowanie do kredytu, jest oprocentowaniem zmiennym opartym na wskaźniku referencyjnym WIBOR 6M, jest objęty zakresem stosowania tej dyrektywy, jeżeli przepisy krajowe nie przewidują obowiązkowego stosowania tego wskaźnika i jego określonej stawki, niezależnie od wyboru dokonanego przez strony umowy;

- interpretacji art. 4 ust. 2 dyrektywy 93/13, a konkretnie tego, czy pozwala on na ocenę nieuczciwego charakteru warunku uwzględnionego w umowie o kredyt hipoteczny, zawartej między konsumentem a przedsiębiorcą, który to warunek przewiduje zastosowanie do tej umowy zmiennego oprocentowania, opartego na wskaźniku referencyjnym WIBOR 6M, jeżeli warunek ten nie został sformułowany prostym i zrozumiałym językiem (wymóg przejrzystości);

- interpretacji art. 3 ust. 1 dyrektywy 93/13, a konkretnie tego, czy zobowiązuje on sąd krajowy do dokonania oceny, czy warunek umowny dotyczący zmiennej stopy oprocentowania, opartej o wskaźnik referencyjny WIBOR – stojąc w sprzeczności z wymogiem dobrej wiary – powoduje znaczącą

nierównowagę, wynikających z umowy praw i obowiązków stron, ze szkodą dla konsumenta.

W związku z powyższym, pytania Sądu odsyłającego koncentrowały się wokół materii dotyczącej kwestii dostarczania konsumentowi odpowiednich informacji, dotyczących ryzyka wynikającego z zastosowania zmiennego oprocentowania w spornym kredycie oraz dostarczenia odpowiednich i precyzyjnych informacji, dotyczących ustalania wskaźnika WIBOR.

Nawet w przypadku podzielenia przez (...) propozycji zawartych w opinii Rzecznika Generalnego w przedmiotowej sprawie, pozostanie to bez wpływu na rozstrzygnięcie. W ocenie Sądu odwoławczego, kredytodawca w dochował wszelkiej staranności w zakresie obowiązków informacyjnych, co w rezultacie nie mogło prowadzić do podważenia ważności umowy.

Z tych przyczyn Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że nie zachodziła potrzeba zawieszenia postępowania apelacyjnego do czasu wydania rozstrzygnięcia przez Trybunał.

W kontrolowanej sprawie Sąd pierwszej instancji przedstawił stan faktyczny, korespondujący w pełni z zebranym materiałem dowodowym, a nadto dokonał słusznej oceny prawnej roszczenia powoda. Ustalenia te wraz z rozważaniami materialnoprawnymi Sąd Okręgowy w pełni aprobuje i podziela, czyniąc je podstawą niniejszego rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy, mając na względzie podniesione dopiero na etapie postępowania apelacyjnego zarzuty pozwanego co do abuzywności postanowień umowy, wyartykułował w oparciu o zgromadzony w aktach materiał dowodowy, kwestie dotyczące wskaźnika WIBOR, przewidziane umową, jak również treść przedstawionej pozwanemu symulacji. Nieujęcie powyższych ustaleń przez Sąd pierwszej instancji nie naruszało prawa procesowego. W toku postępowania przed Sądem Rejonowym, pozwany oparł swą linię obrony na kwestionowaniu przyjęcia w poczet materiału dowodowego dokumentów prywatnych, które jego zdaniem niedostatecznie wykazały wysokość roszczenia, a także kwestionowaniu faktu doręczenia dokumentów (wezwania do zapłaty, wypowiedzenia umowy). Tymczasem postanowienia umowy w zakresie zastosowania wskaźnika WIBOR 1 M, kształtowania się jego wysokości, ryzyka zmiany wartości, są jasne i czytelne, zaś wypełnienie obowiązku informacyjnego przez kredytobiorcę tak jednoznaczne, że brak dogłębnej analizy przez Sąd pierwszej instancji w tym zakresie, nie stanowił asumptu do podważenia rozstrzygnięcia.

Całkowicie bezpodstawny jest zarzut naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, podniesiony w apelacji. Aby skutecznie podważyć przeprowadzoną przez Sąd ocenę materiału dowodowego, apelujący winien wykazać, że pozostaje ona w sprzeczności z regułami logiki, zasadami doświadczenia życiowego. Nie jest w tym zakresie wystarczające oparcie podnoszonego uchybienia na odmiennej, subiektywnej ocenie dowodów.

Apelujący powyższemu nie czyni zadość. Podnosi, że Sąd uchybił przepisom prawa procesowego, tj. ar. 233 k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c. w zw. z art. 235 ² § 1 pkt 3 k.p.c., opierając się na niewystarczającym materiale dowodowym – dokumentach prywatnych, które winny być pominięte. Z tezą tą nie sposób się zgodzić.

Dokumenty prywatne, mimo iż nie korzystają z domniemania zgodności z prawdą oświadczeń w nich zawartych, to jednak nie oznacza to w każdym przypadku, że są niezgodne z rzeczywistością. To Sąd w oparciu o zasadę oceny dowodów, wyrażoną w art. 233 § 1 k.p.c., rozstrzyga o jego materialnej mocy dowodowej.

Z kolei niepoświadczone kserokopie co prawda nie stanowią dowodów z dokumentów, jednak w judykaturze nie pozbawia się ich tylko z tej przyczyny mocy dowodowej. Przyjmuje się, że stanowią one jeden ze środków dowodowych, przy pomocy których strona może udowodnić fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Strona obowiązana jest przedłożyć oryginał dokumentów, jeśli zażąda tego Sąd lub strona przeciwna.

Z dniem 20 lipca 2013 r. dokonano zmiany prawa bankowego poprzez dodanie ust. 1a do dotychczasowego art. 95, stwierdzającego, że moc prawna dokumentów urzędowych w postaci ksiąg rachunkowych banków i sporządzonych na ich podstawie wyciągów oraz innych oświadczeń, podpisanych przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzone pieczęcią banku, jak również sporządzone w ten sposób pokwitowania odbioru należności, nie obowiązuje w postępowaniu cywilnym. Dokumenty wskazane w ust. 1 tego przepisu nie korzystają z przywilejów wynikających z domniemania prawdziwości i domniemania autentyczności właściwych dokumentom urzędowym przewidzianych w art. 252 k.p.c. (przeniesienie ciężaru dowodu na zaprzeczającego prawdziwości dokumentu), art. 333 § 2 k.p.c. (rygor natychmiastowej wykonalności) oraz art. 485 § 1 k.p.c. (podstawa wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym). Niemniej, jakkolwiek wyciąg z ksiąg bankowych przestał korzystać z domniemania autentyczności i prawdziwości dokumentu urzędowego na podstawie 244 § 1 k.p.c., to, podobnie jak inne dokumenty bankowe, pozostał dokumentem prywatnym, stanowiącym środek dowodowy w postępowaniu cywilnym (postanowienie Sądu Najwyższego z 30 czerwca 2020 r., II CZ 11/20, LEX nr 30459980).

W ocenie Sądu odwoławczego, powód oparł powództwo na materiale, który pozwolił wyprowadzić jednoznaczne wnioski w przedmiocie zawarcia umowy o limit karty kredytowej z pozwanym, wypełnienia procedury koniecznej do wypowiedzenia umowy i ostatecznie skutecznego jej wypowiedzenia. Zasadnie obdarzono walorem wiarygodności wszystkie zgromadzone dowody, wszak stanowią one spójny obraz rosnącego zadłużenia pozwanego względem powoda. Co szczególnie istotne, na wniosku o udzielenie limitu karty kredytowej, dokumentach umowy, formularzu informacyjnym, dokumencie potwierdzającym odbiór przesyłki pocztowej, zawierającej wypowiedzenie umowy (k. 119), widnieją niekwestionowane podpisy własnoręczny/parafki pozwanego. Pozwany w toku postępowania nie żądał przedstawienia oryginałów dokumentów prywatnych, Sąd zaś takiej konieczności nie stwierdził. Materiał był jasny i wystarczający do wykazania słuszności roszczenia. Pozwany zresztą, oprócz ogólnikowego zarzutu niejasności wyliczeń należności, nie wskazał konkretnie na czym polega nieprawidłowość w kalkulacji zadłużenia. Z kolei powód, w odpowiedzi na ten zarzut przedłożył szczegółowe rozliczenie wraz z raportem zestawienia należności i spłat, podpisane rzez pracownika Banku oraz kierownika (k. 120 -185). Na ich podstawie możliwa jest szczegółowa kontrola zaskarżonego orzeczenia co do kwestii wykazania wysokości kwoty dochodzonej pozwem. Pozwany nie stawił się na rozprawie 22 listopada 2024 r., nie zajął w tym zakresie stanowiska w sprawie, zaś w apelacji zarzucił, że materiał dowodowy jest niewystarczający. W jego ocenie, powód winien przedłożyć dodatkowo historię rachunku pozwanego, który to ewentualnie mógłby dowodzić słuszności roszczenia. Tym samym twierdzenia te pozwalają w istocie na uznanie, że pozwany nie kierował względem ostatnich złożonych wyliczeń żadnych zarzutów co do poprawności wyliczeń tam zawartych. Nie było również żadnych podstaw do kwestionowania wyciągu z ksiąg bankowych przedłożonych przez powoda.

Nie zasługują na uwzględnienie również zarzuty naruszenia prawa materialnego, tj. art. 58 § 2 k.c. w zw. z art. 69 ustawy Prawo bankowe i art. 353 ¹ k.c. Zawarta umowa nie jest sprzeczna z naturą stosunku zobowiązaniowego ani zasadami współżycia społecznego, a w konsekwencji nieważna. Nie polegają wszak na prawdzie twierdzenia apelującego, że powód nałożył na pozwanego arbitralnie nieograniczone ryzyko wzrostu zadłużenia, nie przekazał rzetelnych informacji dotyczących zmiennego oprocentowania i wskaźnika WIBOR 1M.

Apelujący zdaje się porównywać ryzyko płynące z zawartej przez siebie umowy do nieograniczonego ryzyka walutowego wynikającego np. z umów o kredyt w walucie (...). Tymczasem w niniejszej sprawie, jak wynika z poczynionych dodatkowo ustaleń faktycznych Sądu odwoławczego, było ono ograniczone wysokością maksymalnych odsetek ustawowych. Nie można, zdaniem Sądu Okręgowego, mówić o nielegalności czy nieuczciwości wybranego wskaźnika, jak postuluje autor apelacji, a czemu zresztą jednoznacznie zaprzecza Rzecznik Generalny (...) w sprawie C-471/24.

W opinii sporządzonej na potrzeby sprawy C-471/24 wyjaśniono, że pojęcie wskaźnika referencyjnego przez pryzmat uregulowań zawartych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) (...) z 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i (...) oraz rozporządzenie (UE) nr (...) (Dz. U. UE. L. z 2016 r. Nr 171, str. 1 z późn. zm.), należy rozumieć jako dowolny indeks, stanowiący odniesienie do określenia kwoty przypadającej do zapłaty z tytułu instrumentu finansowego lub umowy finansowej lub do określenia wartości instrumentu finansowego (art. 3 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia). Jednocześnie treść art. 34 ust. 1 lit. a) i art. 34 ust. 6 lit. b) rozporządzenia wskazuje, że zezwolenie na administrowanie wskaźnikami referencyjnymi takimi jak WIBOR, jest udzielane decyzją administracyjną, wydawaną przez właściwy organ. Taki właśnie uprawniony organ – Komisja Nadzoru Finansowego w dniu 16 grudnia 2020 r., po zbadaniu zgodności wskaźnika referencyjnego WIBOR z wymogami rozporządzenia stwierdziła, że proces administratora, polegający na opracowywaniu wskaźnika WIBOR, jest zgodny z wymogami prawa Unii. Co istotne, wskaźnik WIBOR jest ustalany metodą uśredniania na podstawie szeregu kwotowań, przedstawionych przez uczestniczące banki, zaś stawki WIBOR są publikowane w każdy dzień roboczy i publicznie dostępne. Wskaźnik WIBOR został uwzględniony w załączniku do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) (...) z 11 sierpnia 2016 r., ustanawiającego wykaz kluczowych wskaźników referencyjnych, stosowanych na rynkach finansowych na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) (...) (Dz. U. UE. L. z 2016 r. Nr 217, str. 1 z późn. zm.).

Zatem należy skonstatować, że postanowienia umowne, odnoszące się do zmiennego oprocentowania, w oparciu o wskaźnik referencyjny WIBOR 1M, nie powinny być zasadniczo przedmiotem oceny przez pryzmat przepisów dyrektywy unijnej 93/13 i przepisów krajowych o niedozwolonych postanowieniach umownych (art. 385 ¹ § 1 k.c.). Wymaga przy tym wyjaśnienia, że klauzula zmiennego oprocentowania wchodzi w zakres świadczenia głównego umowy. Tymczasem, stosownie do treści art. 358 ¹ § 1 k.c., niedozwolonymi postanowieniami umownymi nie są postanowienia umowy, które określają wynagrodzenie, jeśli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Przedmiotem oceny w niniejszym postępowaniu może być zatem, co potwierdza stanowisko Rzecznika Generalnego (...), wyłącznie wypełnienie obowiązków informacyjnych w zakresie mechanizmu wskaźnika WIBOR 1M, miejsca publikowania jego aktualnych wartości, ryzyka zmiany wysokości oprocentowania na skutek zawahań wskaźnika, w konsekwencji możliwych scenariuszy wzrostu zadłużenia.

W ocenie Sądu Okręgowego, wszystkie powyższe elementy zostały przez kredytodawcę rzetelnie i dokładnie przedstawione, zaś pozwany wyraźnie zaakceptował postanowienia umowne, oświadczył, że wszelkie niejasności z nimi związane, zostały omówione, otrzymał wszelkie niezbędne dokumenty i formularze, jak również zapoznał się z symulacją hipotetycznej zmiany oprocentowania w szerokim zakresie. Twierdzenia apelującego, że nie przekazano mu rzetelnych informacji w przedmiocie zmiennego oprocentowania i posłużenia się wskaźnikiem WIBOR, pozostały gołosłowne, niepoparte żadnymi dowodami. Zdaniem Sądu Okręgowego, kredytodawca starannie przygotował treść umowy i zakres przekazywanych informacji. Dostarczył pozwanemu, jako konsumentowi w dniu zawierania umowy, tj. 14 listopada 2019 r. niezbędnych i precyzyjnych informacji, pozwalających przeciętnemu konsumentowi, właściwie poinformowanemu oraz dostatecznie uważnemu i rozsądnemu, na zrozumienie mechanizmu wpływu wskaźnika WIBOR 1M na wysokość zobowiązania w całym okresie obowiązywania umowy o kartę kredytową, jak również kształtowania się wysokości wskaźnika, ewentualnych konsekwencji w przypadku zmiany jego wartości.

Ostatecznie za niezasadny należy uznać zarzut naruszenia art. 481 k.c. Słusznie wywodzi powód w odpowiedzi na apelację, że w momencie skutecznego wypowiedzenia umowy, jej strony w dalszym ciągu pozostawały związane węzłem obligacyjnym. Roszczenie Banku stało się wówczas wymagalne, w związku z czym zaktualizował się obowiązek pozwanego zwrotu całego otrzymanego kredytu wraz z należnymi odsetkami przewidzianymi w umowie. Sąd Okręgowy podziela wyrażany w judykaturze pogląd, zgodnie z którym brak jest podstaw do uznania, że określone w umowie odsetki, związane z niedotrzymaniem przez kredytobiorcę terminu zwrotu świadczenia, nie mogą dotyczyć obowiązku wymagalnego w terminie wynikającym z wypowiedzenia umowy (wyrok Sądu Najwyższego z 26 stycznia 2017 r., II CSK 209/16, LEX nr 2254787).

Ze wszystkich wskazanych wyżej względów, Sąd Okręgowy oddalił apelację, stosując art. 385 k.p.c.