Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Płocku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2019 roku

Sąd Okręgowy w Płocku VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Hanna Parzybut-Dan

Protokolant: st. sekret. sądowy Edyta Szalkowska

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2019 roku w Płocku

na posiedzeniu jawnym

sprawy A. M.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o wydanie zaświadczenia w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych

na skutek odwołania A. M.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 28 września 2018 r., znak: DS. (...)

oddala odwołanie

SSO Hanna Parzybut-Dan

UZASADNIENIE

A. M. złożył do Sądu Okręgowego w Płocku odwołanie od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z 28 września 2018 r., wnosząc o jej uchylenie i orzeczenie co do istoty sprawy odnośnie dwóch wniosków skierowanych do KRUS i wydanie zaświadczenia następującej treści:

1. odnośnie do pierwszego wniosku z dnia 19.09.2018 r. - że „ Sąd Okręgowy w Płocku Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zaświadcza, że rodzice A. M. występującego w sprawie jako wnioskodawca - Z. i J. M. (1) zam. ostatnio w S. przy ul. (...) w dniu 29 września 1988 roku nie spełniali wszystkich ustawowo przewidzianych warunków - w świetle ustawy z dnia 14 grudnia 1982 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i ich rodzin ( Dz. U. nr 40 poz.268) oraz w świetle innych ówczesnych przepisów, do zawarcia umowy z następcą o przekazanie gospodarstwa rolnego w trybie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i ich rodzin ( Dz. U. nr 40 poz.268)",

- odnośnie do drugiego wniosku z dnia 20.09.2018 r. - że „ Sąd Okręgowy w Płocku Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zaświadcza, że rodzice A. M. występującego w sprawie jako wnioskodawca - Z. i J. M. (1) zam. ostatnio w S. przy ul. (...) na dzień 1 stycznia 1989 roku nie spełnili wszystkich ustawowo przewidzianych warunków - w świetle ustawy z dnia 14 grudnia 1982 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i ich rodzin ( Dz. U. nr 40poz.268) oraz w świetle innych ówczesnych przepisów ubezpieczeniowych, do przyznania im świadczeń z ubezpieczenia społecznego dla rolników, o których to świadczeniach stanowiła ustawa z dnia 14 grudnia 1982 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i ich rodzin ( Dz. U. nr 40 poz.268)",

2 . ewentualnie wniósł o uchylenie decyzji KRUS i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania przez KRUS wskazując organowi na obowiązek wydania odrębnych (dwóch) decyzji, a to z uwagi na złożone dwa wnioski, zgodnie z określonym tam żądaniem.

Odwołujący zarzucił zaskarżonej decyzji naruszenie:

1. art. 219 k.p.a. i art. 217 § 1 i § 2 pkt 112 Kodeksu postępowania administracyjnego w

zw. z art. 218 § 1 12 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez nierozpoznanie sprawy (wniosków skarżącego) tj. niewydanie przez organ KRUS dwóch odrębnych decyzji, tylko wydania pisma informującego, w którym to piśmie poświadczył nieprawdę;

2. art. 217 § 1 i § 2 pkt 112 Kodeksu postępowania administracyjnego w zw. z art. 218 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez niewydanie przez KRUS P. Terenową w C. zaświadczeń w przedmiocie potwierdzenia faktu, że Z. i J. M. (1) rodzice skarżącego nie spełniali i nie spełnili ustawowych warunków i nakazów do zawarcia umowy o przekazaniu gospodarstwa rolnego na rzecz następcy w oparciu o przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 1982 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i ich rodzin (Dz. U. nr 40 poz.268) i nie nabyli praw do świadczeń z w/w ustawy, w okresach czasu wskazanych w decyzjach organu rentowego, i wobec tego ww. organ powinien wydać zaświadczenia wobec obiektywnej wiedzy i obowiązku, i faktu , że decyzje zostały wydane na podstawie sfałszowanych dokumentach i za pomocą przestępstwa potwierdzenia nieprawdy przez ówczesnego Naczelnika Gminy S. na rzecz brata wnioskodawcy W., wyłudzającego poświadczenie nieprawdy i podrabiającego wnioski. Rodzice w domu nigdy nie przejawiali woli przekazywania całości gospodarstwa na rzecz jakiegokolwiek jednego dziecka , po drugie nigdy nie składali żadnych wniosków do Naczelnika Gminy i o przyznanie świadczeń z KRUS-u albowiem pobierali takie z ZUS-u i po trzecie nie spełniali ustawowych wymagań do zawierania takowych czynności prawnych w oparciu o ustawę z dnia 14 grudnia 1982 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i ich rodzin ( Dz. U. nr 40 poz.268) i po czwarte nigdy ta fikcyjna umowa notarialna Rep. A nr 9048/88 nie została wykonana tj. nie miało miejsca jakiekolwiek fizyczne przekazywanie gospodarstwa . Odwołujący wskazał, że mieszkał z rodzicami i z rodzicami prowadził gospodarstwo. Następnie siedlisko i część ogrodu przejęła bezpośrednio od rodziców siostra M., a grunty orne zostały wydzierżawione S. G. na min. okres 10 lat. Las i ogród pozostały do wspólnego ustatkowania. Nadal także rodzice prowadzili hodowlę ptactwa domowego i inwentarz dla własnego uboju,

3. art. 218 § l i 2 oraz art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez:

- nieprzeprowadzenie żadnego postępowania wyjaśniającego - koniecznego wobec zarzutu wydania decyzji na podstawie sfałszowanych dokumentach,
i wobec nieistnienia prawa do świadczeń i braku podstawy prawnej do wszczęcia procedury wydania pozytywnych decyzji na rzecz jego rodziców,
i także wobec braku wskazania przez organ KRUS w zaskarżonej decyzji jakie to dokumenty były podstawą wydania decyzji i czy były te dokumenty weryfikowane pod względem autentyczności i wiarygodności. Za kłamliwe uznał ostatnie zdanie organu o rzekomym spełnianiu ustawowych warunków przez rodziców, przy zawieraniu fikcyjnej umowy notarialnej z następcą de facto niespełniającym ustawowych kryteriów bycia następcą i brew woli jego rodziców, i niepoparte żadnymi dokumentami i dowodami stanowi rażące potwierdzenie nieprawdy oraz:

- naruszenie zasady uwzględniania z urzędu interesu społecznego i słusznego interesu obywateli wobec niepodjęcia wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mimo iż pozostawało to konieczne do załatwienia wniosku skarżącego, co stanowi niedopuszczalną próbę usiłowania popełnienia przestępstwa potwierdzenia nieprawdy przez urzędnika KRUS.

5. Art. 58 § 1 i art. 387§ 1 kodeksu cywilnego poprzez twierdzenie , że umowa oświadczenie niemożliwe i czynność prawna podjęta w celu przestępczym jest ważna

6. Art. 89 k.c. poprzez przyjęcie, że nieprzekazanie przez rodziców posiadania gospodarstwa na rzecz rzekomych następców : tj. W. i L. M. ,nie narusza przepisów ustawy kodeksu cywilnego i ustawy z dnia 14 grudnia 1982 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 40 poz. 268)).

7. Art. 100 ust.l i art. 6 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 1998 r. nr 162, poz. 1118 poprzez poświadczenie nieprawdy w zaskarżonej decyzji polegające na orzeczeniu ( stwierdzeniu w niej), że organ rentowy mógł wydać decyzje na rzecz rodziców odwołującego: tj. J. i Z. M. pomimo , iż nie spełniali ustawowych warunków do świadczeń i nie spełnili ich na dzień wydania decyzji i wobec faktu , że wnioski o ich wydanie zostały sfałszowane i złożone przez W. M., i który absolutnie nie miał żadnego upoważnienia do działania w ich imieniu, co jest sprzeczne także z art.l5 ust. 1pkt.4 i art. 38 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U . Nr 40 poz. 268).

Odwołujący uważa, że przepisami szczególnymi nakazującym organowi KRUS wydanie zaświadczeń o zgłoszonym żądaniu i podstawą interesu prawnego wnioskodawcy są także przepisy ustawy Kodeks Cywilny, mianowicie : art. 252 i nast. i art. 244 w zw. z art.251 k.c. stanowiące ochronę mojego posiadania i użytkowania gospodarstwa rolnego wspólnie z rodzicami. Kodeks cywilny wyraźnie wskazuje przepisy o ochronie własności jako właściwe do ochrony ograniczonych praw rzeczowych, przepisy te mają zastosowane do jego interesu prawnego w uzyskania od KRUS zaświadczeń o zgłoszonej treści. Powyższy interes prawny wzmacnia art. 64 ust.1 i 2 Konstytucji RP.

Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego działający przez P. Terenową w C. wniósł o odrzucenie odwołania. W swojej argumentacji powołał się na przepisy art.36 ust.3 ustawy z dnia 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników ( Dz. U. z 2017 r. poz.2336), zgodnie z którym od decyzji wydanych przez Prezesa KRUS w sprawach , określonych w ust. 1 pkt 1-9 , tego przepisu w sprawach m.in. o ustalenie prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia i ich indywidualnego wymiaru , a także w przypadku niewydania decyzji , przysługuje odwołanie do sądu w terminach i na zasadach określonych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Stosownie do treści (...), (...) , (...) kodeksu postępowania cywilnego odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego przysługuje od decyzji organu rentowego, które wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez ten organ, w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji. Stronami są ubezpieczony, lub inna osoba, której praw i obowiązków dotyczy zaskarżona decyzja, organ rentowy i zainteresowany A. M. w dniu 24.09.2018r. złożył w organie rentowym 2 wnioski z dnia 19.09.2018r. oraz z dnia 20.09.2018r. o wydanie zaświadczenia potwierdzającego stan prawny i faktyczny odnośnie faktu przekazania gospodarstwa rolnego przez rodziców odwołującego w 1988r. W odpowiedzi organ rentowy pismem z dnia 28.09.2018r. poinformował zainteresowanego, że nie może wydać takiego zaświadczenia ponieważ zainteresowany nie jest stroną w sprawie, zgodnie z wyżej powołanymi przepisami prawnymi. Odwołujący kwestionuje fakt niespełniania przez rodziców Z. M. i J. M. (2) ustawowych wymogów do zawarcia umowy przekazania gospodarstwa rolnego następcy w zamian za świadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników na podstawie przepisów ustawy z dnia 14.12.1982r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin w konsekwencji na dzień wydania decyzji nie spełniali oni warunków do pobierania świadczeń rolniczych. Organ rentowy na podstawie pisma z dnia 28.09.2018r.poinformował A. M. , że jego rodzice Z. M. i J. M. (1) na dzień wydania decyzji o przyznaniu im świadczeń spełnili wszystkie ustawowe przewidziane warunki w świetle przepisów ustawy z dnia 14.12.1982r, o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin
( Dz U z 1989r., nr 24 , poz.133 ze zm.) w konsekwencji brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku. Zgodnie z art.44 ust.2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników prawo do świadczeń z ubezpieczenia lub ich wysokość ustala się ponownie , na wniosek osoby zainteresowanej albo z urzędu , jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedstawione nowe dowody lub ujawnione nowe okoliczności, mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość. Stroną uprawnioną do złożenia wniosku o ponowne ustalenie prawa do świadczenia może być tylko osoba zainteresowana lub KRUS. Nie ma podstaw do ponownego ustalenia prawa do świadczeń z urzędu przez KRUS , gdyż prawo do tych świadczeń ustało z chwilą śmierci rodziców. Postępowanie nie może również toczyć się na wniosek, z tego względu,
że dotyczy praw i obowiązków osobistych, które nie przechodzą na następców prawnych, ponieważ związane są z konkretną osobą, w tym przypadku
z osobami już nieżyjącymi.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 29 września 1988 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych
w C. przyznał J. M. (2) prawo do dodatkowego świadczenia emerytalnego na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r.
o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidulanych i członków ich rodzin.

( dowód: decyzja k. 5 akt KRUS)

Decyzją z dnia 29 września 1988 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych
w C. przyznał Z. M. prawo do emerytury rolniczej
z ubezpieczenia rolniczego na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r.
o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidulanych i członków ich rodzin.

( dowód: decyzja k. 2-3 akt KRUS)

Decyzją z dnia 13 stycznia 1989 r. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przyznała J. M. (2) prawo do emerytury od dnia 16 listopada 1988 r. z dniem przekazania gospodarstwa rolnego następcom L. i W. M..

( dowód: decyzja k. 10-12 akt rentowych)

Decyzją z dnia 13 stycznia 1989 r., (...) przyznał Z. M. emeryturę od dnia 16 listopada 1988 r. t j . od daty przekazania gospodarstwa rolnego następcom

(dowód: decyzja -k. 4-5 akt (...) )

J. M. (1) zmarł 14 lipca 2012 r.

(dowód: odpis skrócony aktu zgonu - k. 84 akt KRUS)

Z. M. zmarła 9 lutego 2013 r.

(dowód: odpis skrócony aktu zgonu - k. 37 akt (...) )

Spadek po J. M. (1) i Z. M. nabył w całości syn A. M..

(dowód: odpis postanowienia k. 45 - 46 akt (...))

W dniu 8 maja 2016 r. A. M. wystąpił do Prezesa KRUS o stwierdzenie nieważności decyzji z dnia 29 września 1988 r. znak (...)przyznającej prawo do dodatkowego świadczenie emerytalnego i decyzji z dnia 29 września 1988 r., znak GNE (...) przyznającej prawo do emerytury rolniczej Z. M.. Nadto wniósł o stwierdzenie nieważności decyzji następczych z dnia 13 stycznia 1989 r. realizujących prawo do świadczeń emerytalnych z ubezpieczenia rolniczego. Odwołujący wskazał, iż J. i Z. M. nie spełniali warunków ustawowych do świadczeń rolniczych. Zatem świadczenie było nienależnie pobrane.

(dowód: wniosek -57-67 akt (...) )

Organ rentowy decyzją z dnia 29 lipca 2016 r. odmówił wszczęcia postępowania o ponowne ustalenie prawa do emerytury dla rodziców.

Na skutej odwołania wnioskodawcy od tej decyzji Sąd Okręgowy w Płocku wyrokiem z dnia 27 marca 2017 r. w sprawie sygn. akt VI U 965/16 oddalił odwołanie.

Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 11 kwietnia 2018 r. wydanym w sprawie III AUa 844/17 oddalił apelację A. M..

( dowód: wyrok Sądu Okręgowego w Płocku – k. 59, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi – k. 100 akt sprawy VI U 965/16).

W dniu 19 września 2018 r. A. M. złożył w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P. Terenowej w C. wniosek
o wydanie zaświadczenia co do stanu faktycznego i prawnego następującej treści:

„Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego - P. Terenowa w C. zaświadcza, że Z. M. ur. dnia (...) i J. M. (1) ur. (...) (tj. rodzice wnioskodawcy), zamieszkali ostatnio w S. przy ulicy (...), w dniu 29 września 1988 roku nie spełniali wszystkich ustawowo przewidzianych warunków - w świetle ustawy z dnia 14 grudnia1982 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i ich rodzin (Dz. U. nr 40 poz.268) oraz w świetle innych ówczesnych przepisów, do zawarcia umowy z następcą o przekazanie gospodarstwa rolnego w trybie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i ich rodzin ( Dz. U. nr 40 poz.268)"

W dniu 20 września 2018 r. A. M. złożył w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P. Terenowej w C. wniosek o wydanie zaświadczenia co do stanu faktycznego i prawnego następującej treści:

„Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego - P. Terenowa w C. zaświadcza, że Z. M. ur. dnia (...) i J. M. (1) ur.(...) (tj. rodzice wnioskodawcy), zamieszkali ostatnio w S. przy ulicy (...), na dzień 13 stycznia 1989 roku nie spełnili wszystkich ustawowo przewidzianych warunków - w świetle ustawy z dnia 14 grudnial982 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i ich rodzin ( Dz. U. nr 40 poz.268) oraz w świetle innych ówczesnych przepisów ubezpieczeniowych, do przyznania im świadczeń z ubezpieczenia społecznego dla rolników, o których to świadczeniach stanowiła ustawa z dnia 14 grudnia l982 roku a ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i ich rodzin (Dz. U.Nr 40 poz.268)".

( dowód: akta rentowe)

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P. Terenowa w C. pismem z dnia 28 września 2018 r. poinformowała, że wniosek nie może być załatwiony pozytywnie. Kasa nie może wydać takiego zaświadczenia. Zawierając umowę o przekazanie gospodarstwa rolnego z następcą rodzice spełniali wszystkie ustawowo przewidziane warunki w świetle ustawy z dnia 14.12.1982r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin /Dz. U. z 1989r. Nr 24, poz. 133ze zm./.

( dowód: pismo w aktach rentowych)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach KRUS. Stan faktyczny ustalony na podstawie tych dowodów był niesporny. W istocie spor dotyczył oceny przepisów prawa, a więc ,czy organ rentowy jest zobowiązany wydać zaświadczenie określonej treści , którą zakreślił we A. M. oraz czy przysługuje mu prawo do wydania zaświadczenia, skoro nie był stroną postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe, które należą do zakresu rozstrzygania przez organ rentowy.

Sąd zważył, co następuje:

A. M. wystąpił do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego o wydanie zaświadczenia określonej treści. Postępowanie przed organem rentowym związane z wydawaniem zaświadczeń regulują przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Zgodnie z art. 217 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2017r., poz. 1257 ze zm., dalej k.p.a.), organ administracji publicznej wydaje zaświadczenie na żądanie osoby ubiegającej się o zaświadczenie. Zaświadczenie to powinno być wydane bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie siedmiu dni (art. 217 § 3 k.p.a.). Zaświadczenie wydaje się, jeżeli osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego (art. 217 ust. 2 pkt 2 k.p.a.). Na mocy art. 218 § 1k.p.a. w przypadkach, o których mowa w art. 217 § 2 pkt 2, organ administracji publicznej obowiązany jest wydać zaświadczenie, gdy chodzi o potwierdzenie faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu.

Przepisy ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz.U. z 2017 r. poz. 1778) będące przepisami szczególnymi w zakresie postępowania w przedmiocie ubezpieczeń społecznych w art. 83b ust.1 regulują odmienne procesowo rozstrzygnięcie niż ma to miejsce przed innymi organami administracyjnymi, a mianowicie wskazuje, że jeżeli przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego przewidują wydanie postanowienia kończącego postępowanie w sprawie, Zakład w tych przypadkach wydaje decyzję. Z uwagi na przeniesienie kompetencji odwoławczych na sąd powszechny ustawa systemowa wprowadziła modyfikacje w zakresie rozstrzygnięć procesowych wynikających z ogólnej procedury administracyjnej. W judykaturze przyjmuje się, że "art. 83b u.s.u.s. nie pełni zatem roli kompetencyjnej - nie określa właściwości ZUS, lecz ma na celu tylko wskazanie bądź odmiennej formy jego działania, polegającej na wydawaniu decyzji w miejsce postanowień kończących postępowanie w sprawie przewidzianych w k.p.a., bądź pozbawienie przymiotu zaskarżalności innych postanowień wydawanych przez ZUS, które na gruncie k.p.a. byłyby zaskarżalne w drodze zażalenia. Zawiera zatem wyłącznie modyfikacje stricte procesowe w stosunku do regulacji przewidzianych w k.p.a. w tym zakresie ( czyt. Tomasz Brzezicki komentarz do art. 83 b ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Lex).

Mając na uwadze żądanie A. M., to podstawę prawną do ubiegania się przez niego o zaświadczenie należy upatrywać w przepisach art. art. 217 k.p.a. w związku z art. 83b ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

W ocenie Sądu Okręgowego nie jest on uprawniony do ubiegania się o wydanie zaświadczenia z przyczyn formalnych. Przepis art. 61a § 1 k.p.a., dodany ustawą z dnia 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 6, poz. 18) i obowiązujący od dnia 11 kwietnia 2011 r. stanowi, że gdy żądanie, o którym mowa w art. 61 ( dotyczące wniosku o wszczęcie postępowania), zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Zgodnie z art. 61 a § 2k.p.a na postanowienie, o którym mowa w § 1, służy zażalenie.

Wskazana nowelizacja k.p.a. pozwala na wyraźniejsze niż dotychczas, rozróżnienie wstępnego etapu postępowania administracyjnego jego wszczęcia od etapu merytorycznego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia co do istoty żądania strony przez wydanie decyzji administracyjnej. Wskazany przepis stanowi podstawę do wydania przez organ administracji publicznej postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania, gdy spełnione są następujące przesłanki: 1) żądanie wszczęcia postępowania zostało wniesione do organu administracji publicznej, 2) żądanie zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub postępowanie nie może być wszczęte z innych uzasadnionych przyczyn.

W ocenie Sądu prawidłowo organ rentowy odmówił wydania wnioskodawcy zaświadczenia, gdyż nie jest i nie był stroną postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe, co znajduje podstawę prawną w art. 61a k.p.a. o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie, przy czym w oparciu o art. 83b ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 52 ust.1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników , powinien w tym wypadku wydać decyzję (patrz: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w O. z dnia 12 października 2017 r.,I SA/O. 535/17 ,LEX nr 2393061). Dlatego Sąd Okręgowy pismo KRUS z dnia 28 września 2018 r. potraktował jako decyzję odmawiającą wszczęcia postępowania , bowiem takie orzeczenie wynika z jej treści. Od tak wydanej decyzji na mocy art. 61 a § 2 k.p.a. służy zażalenie, a z uwagi na tryb odwoławczy spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych formalne wydanie decyzji pozwala na odwołanie się od niej do sądu na podstawie art.477 ⁹ § 1k.p.c.

Przechodząc do dalszych rozważań wskazać należy, że wnioskodawcy nie tylko nie służyło prawo do wydania zaświadczenia z powodu braku legitymacji procesowej ( brak przymiotu strony), lecz także dlatego, że postępowanie o wydanie zaświadczenia na podstawie art. 217 k.p.a. w związku z art. 83b ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych nie jest postępowaniem merytorycznym. ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 13 maja 2016r., III AUa 21/16). Zaświadczenie z uwagi na jego «naturę» nie służy rozstrzygnięciu sprawy, gdy przesłanki, z którymi przepis prawa wiąże określone skutki prawne ipso iure, nie są jasne, a zwłaszcza gdy istnieje spór co do ich występowania w konkretnym wypadku (por. wyrok NSA z 29.06.2011 r., II OSK (...), LEX nr 1083548). W wyroku WSA w Bydgoszczy z 4.02.2010 r., (...) SA/Bd (...), LEX nr 559700, wskazano, że: „zaświadczenie jest aktem wiedzy, a nie woli organu i nie ma charakteru prawotwórczego. Zaświadczenie nie rozstrzyga bowiem żadnej sprawy, nie tworzy nowej sytuacji prawnej ani nie kształtuje bezpośrednio stosunku prawnego. Zaświadczeniem organ potwierdza jedynie istnienie określonego stanu na podstawie posiadanych już danych, a postępowanie wyjaśniające, o jakim mowa w art. 218 § 2 k.p.a., spełnia tylko pomocniczą rolę przy ustalaniu treści zaświadczenia". Samo zaś zaświadczenie stanowi przejaw wiedzy organu rentowego i nie może być traktowane jako jego oświadczenie woli, co nadawałoby decyzji charakter władczy czy merytoryczny. Zaświadczenie nie tworzy, nie uchyla ani nie zmienia istniejących stosunków prawnych. Może być oceniane tylko w kategoriach prawdy lub fałszu (a nie wadliwości); nie ma waloru trwałości i nie tworzy stanu rei iudicatae, przeto w założeniu nie mają doń zastosowania tryby, w których ów stan, na zasadzie wyjątku, może być wzruszony (patrz :wyrok WSA w Krakowie z 23.03.2018 r., (...) SA/Kr (...), LEX nr 2485989).

Powołane orzecznictwo sądowe wyraźnie zakreśla ramy podstaw faktycznych i prawnych wydawanych zaświadczeń. Zaświadczenie swoją treścią nie może zmierzać do zmiany stanu prawnego czy faktycznego. Żądanie wnioskodawcy określone w wniosku do organu rentowego zmierza do stwierdzenia innych stosunków prawnych niż będące podstawą wydania decyzji z dnia 29 września 1988 r. o przyznaniu świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego zmarłym rodzicom J. i Z. M.. Organ rentowy nie jest władny podważać dotychczas wydanych decyzji w trybie wydania zaświadczenia. Jedynie z art.44 ust.2 ustawy z dnia 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników ( Dz. U. z 2017 r. poz.2336), prawo do świadczeń z ubezpieczenia lub ich wysokość ustala się ponownie , na wniosek osoby zainteresowanej albo z urzędu , jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedstawione nowe dowody lub ujawnione nowe okoliczności, mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość. Słusznie organ rentowy wskazał, że stroną uprawnioną do złożenia wniosku o ponowne ustalenie prawa do świadczenia może być tylko osoba zainteresowana lub KRUS. W sytuacji gdy uprawnieni świadczeniobiorcy nie żyją, nie istnieje podstawa prawna do wzruszenia ostatecznych decyzji organu rentowego.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c. Sąd odwołanie oddalił.

SSO Hanna Parzybut-Dan