Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Płocku

Formularz (...)

Sygnatura akt

IIKo 54/22

1.  WNIOSKODAWCA

A. S.

2.  ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

1.

Odszkodowanie (kwota główna)

Odsetki

11.452,75 zł

(jedenaście tysięcy czterysta pięćdziesiąt dwa złote siedemdziesiąt pięć groszy)

- za szkodę doznaną na skutek wydania orzeczenia Kolegium do Spraw Wykroczeń przy Prezydencie Miasta C. z 30 grudnia 1983 r. o sygn. akt 2402/87

od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty

2.

Zadośćuczynienie (kwota główna)

Odsetki

50.000 zł

(pięćdziesiąt tysięcy złotych)

– za krzywdę doznaną na skutek wydania orzeczenia Kolegium do Spraw Wykroczeń przy Prezydencie Miasta i Gminy w D. z nieustalonego dnia sierpnia 1983 r. o sygn. nieznanej

od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty

50.000 zł

(pięćdziesiąt tysięcy złotych)

- za krzywdę doznaną skutek wydania orzeczenia Kolegium do Spraw Wykroczeń przy Prezydencie Miasta C. z 30 grudnia 1987 r. o sygn. akt 2402/87

od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty

3.

Inne

Zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy zwrotu kosztów ustanowienia pełnomocnika w wysokości 6-krotności stawki minimalnej z uwagi na znaczny stopień skomplikowania sprawy.

7.3. Ustalenie faktów

0.1.3.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.1.1.

A. S. urodził się (...) w C.. Z zawodu był górnikiem – pracował w Kopalni (...) w B..

A. S. był założycielem organizacji młodzieżowej Komitet oporu społecznego”. Pozostawał z zainteresowaniu Służby Bezpieczeństwa, z uwagi na prowadzenie działalności w „nielegalnych” strukturach.

informacja z komputerowego zbioru danych byłej Służby Bezpieczeństwa

k. 19, 337

wykaz nielegalnych organizacji i ugrupowań Wydziału śledczego WUSW K.

k. 26

plan wykonawczy

k. 30

pismo z 04.06.1987 r.

k. 39-43

kwestionariusz osoby rozpracowywanej

k. 44-46

karta informacyjna

k. 28, 274-275-283, 294-303, 307-310,

3.1.2.

A. S. został aresztowany w dniu 27 grudnia 1987 roku w C. pod zarzutem tego, że w dniu 28 grudnia 1987 roku w stanie nietrzeźwości wywołał awanturę w restauracji (...) w C., posiadając przy sobie ulotki i karty świąteczne z życzeniami świątecznymi – karykaturami rządu sygnowane przez zdelegalizowany związek (...), w bagażu. Podczas zatrzymania, zabezpieczono ww. ulotki. Natomiast podczas aresztowania, w komendzie Milicji Obywatelskiej, A. S. odebrano znaczek z symbolem Polski Walczącej oraz zadano mu liczne obrażenia ciała, a następnie pobitego wrzucono do celi, gdzie A. S. doznał torsji, z uwagi na liczne rany nie mógł się swobodnie poruszać, obrażano go wulgarnymi słowami. Wobec tego, dnia następnego został przewieziony do szpitala w C. na oddział (...). Podejrzewano u A. S. pęknięcie wątroby, śledziony, złamania wewnętrzne kości, uszkodzenie nerki. Po jednym dniu hospitalizacji, A. S. został zabrany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa do Aresztu Śledczego w P..

biuletyn informacyjny

k. 25

informacja z tygodnika M.: (...) 1988 nr 234

k. 24

pismo z 28.12.1987r.

k. 56

meldunek sygnalny z 17.03.1988r.

k. 67

informacja komisji interwencji i praworządności

k. 75

zeznania A. S.

k.330-334

3.1.3.

Orzeczeniem z 30 grudnia 1987 roku Kolegium do spraw wykroczeń przy Prezydencie Miasta C. uznało A. S. za winnego tego, że w okresie od dnia 24 grudnia 1987 r. do dnia 28 grudnia 1987 r. na terenie miasta C. nie posiadając zezwolenia przewoził i przenosił w celu rozpowszechniania utwory i inne informacje w postaci ulotek, biuletynów i różnych wydawnictw sygnowanych przez zdelegalizowany związek (...) i za powyższy czyn wymierzyło A. S. karę 50.000 zł grzywny, przepadek przedmiotów zabezpieczonych w trakcie zatrzymania oraz 1.000 zł tytułem kosztów postępowania.

karta rejestracyjna postępowania przygotowawczego podejrzanego

k. 29, 318

k. 64, 230-233

wezwanie do uiszczenia grzywny

k. 65

zawiadomienie o dokonaniu wpłaty

k. 66

meldunek sygnalny z 17.03.1988r.

k. 67

telegram (...)

k. 69

uzupełnienie meldunku nr 915

k. 84-85

3.1.4.

Postanowieniem z 05 lutego 1988 roku Kolegium ds. wykroczeń przy wojewodzie (...) utrzymało w mocy orzeczenie Kolegium do spraw wykroczeń przy Prezydencie Miasta C. z 30 grudnia 1987 roku.

k. 72, 224

3.1.5.

W dniu 05 kwietnia 1988 roku A. S. wpłacił do Urzędu Miasta C. należności wynikające z orzeczenia z 30 grudnia 1987 roku Kolegium ds. wykroczeń przy Prezydencie Miasta C. w łącznej kwocie 51.000 zł.

zawiadomienie o dokonaniu wpłaty

k. 66, 220-221

3.1.6.

Kolegium ds. wykroczeń przy Naczelniku Miasta i Gminy w D. skazało A. S. za to, że w nocy z 21 na 22 sierpnia 1983 r. zakłócał wraz z grupą znajomych spokój i porządek publiczny poprzez śpiewanie piosenek o treści antysocjalistycznej, na karę 3 miesięcy aresztu. Po około miesiącu odbywania tej kary została ona zamieniona na karę grzywny.

plan wykonawczy

k. 30

meldunek operacyjny

k. 32-34

pismo z 05.11.1986r.

k. 35-36

meldunek

k. 37-38

plan przedsięwzięć operacyjnych (...)

k. 49v

zeznania A. S.

k. 330-334

3.1.7.

Komisja Orzecznictwa ds. wykroczeń decyzją z 12.04.1990r. w sprawie nr SA. (...)(18)90 uchyliła orzeczenie Kolegium I instancji przy Prezydencie Miasta C. z 31.12.1987r., wobec wejścia w życie przepisów ustawy z 29 maja 1989 r. o przebaczeniu i puszczeniu w niepamięć niektórych przestępstw i wykroczeń .

decyzja

k. 73, 217

3.1.8.

Kolegium Rejonowe ds. wykroczeń przy Prezydencie Miasta C. orzeczeniem zaocznym z 07.05.1990 r. nr rej. (...)/87 uznało A. S. za winnego tego, że w okresie od dnia 24.12.1987 r. do 28.12.1987 r. na terenie m. C. nie posiadając zezwolenia przewoził i przenosił w celu rozpowszechniania utwory i inne informacje w postaci ulotek, biuletynów i różnych wydawnictw sygnowanych przez zdelegalizowany związek (...) i wymierzyło mu karę 15.000 zł grzywny i 1.500 zł kosztów postępowania.

k. 74, 211, 213-214

3.1.9.

Sąd Okręgowy w Płocku postanowieniem z 14 lipca 2022 roku w sprawie II Ko 24/22 stwierdził nieważność zaocznego orzeczenia Kolegium do Spraw Wykroczeń przy Prezydencie Miasta C. z 07 maja 1990 roku nr rej. (...)/87, uznającego A. S., urodzonego (...), syna W., winnym tego, że w okresie od 24 do 28 grudnia 1987 roku na terenie miasta C., nie posiadając zezwolenia przewoził i przenosił w celu rozpowszechniania utwory i inne informacje w postaci ulotek, biuletynów, różnych wydawnictw sygnowanych przez zdelegalizowany Związek (...), tj. popełnienia wykroczenia z art. 52a § 1 pkt 2 kodeksu wykroczeń, którym to orzeczeniem wymierzona została A. S. kara 50.000 zł grzywny.

postanowienie II Ko 24/22

akta sprawy II Ko 24/22 k. 143-145

3.1.10

Sąd Okręgowy w Płocku postanowieniem z 14 lipca 2022 roku w sprawie II Ko 24/22 stwierdził nieważność orzeczenia Kolegium do Spraw Wykroczeń przy Naczelniku Miasta i Gminy w D. z nieustalonego dnia pomiędzy 22 sierpnia 1983 roku, a końcem października 1983 roku (nieustalony także numer sprawy), w części uznającej A. S., urodzonego (...), syna W., winnym tego, że w nocy z 21 na 22 sierpnia 1983 roku w L. W., wspólnie z innymi osobami, zakłócił spokój i porządek publiczny przez głośne krzyki i śpiewanie piosenek o treści antysocjalistycznej, którym to orzeczeniem wymierzona została A. S. kara 3 miesięcy aresztu, zamieniona następnie na karę grzywny.

postanowienie II Ko 24/22

akta sprawy II Ko 24/22 k. 143-145

0.1.3.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

4.  ocena DOWODów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 3.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

3.1.2.

3.1.6.

zeznania A. S.

Podstawą do czynienia ustaleń faktycznych w sprawie były zeznania złożone przez wnioskodawcę A. S., które w ocenie Sądu w pełni zasługiwały na wiarę. A. S. posiadał wiedzę o okolicznościach objętych wnioskiem, ponieważ to właśnie on był osobą represjonowaną w związku ze swoją działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Pomimo znacznego upływu lat wnioskodawca pamiętał szczegóły dotyczące okoliczności, za które został skazany przez Kolegia ds. Wykroczeń przy Prezydencie i Miasta G. w D. i przy Prezydencie Miasta C.. Relacjonowanie przez wnioskodawcę w taki sposób zdarzeń z dalekiej przeszłości pozostaje zgodne z ludzką naturą – wszak w ludzkiej pamięci szczególnie pozostają wydarzenia, w trakcie których przeżywano wysoki stopień stresu i traumy. Tak też było w przypadku A. S., który podczas aresztowania w C. w komendzie Milicji Obywatelskiej został silnie pobity – podejrzewano u niego pęknięcie wątroby, śledziony, złamania wewnętrzne kości, uszkodzenie nerki. Po tak silnym pobiciu, dopiero następnego dnia został przetransportowany do szpitala w C. na oddział (...), gdzie spędził zaledwie jeden dzień. Dnia następnego funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa zabrali go do Aresztu Śledczego w P., co stanowiło dla niego znaczny dyskomfort.

Oceniając zatem zeznania A. S. za wiarygodne Sąd stwierdził, że jakkolwiek ze względu na jego sytuację procesową był zainteresowany rozstrzygnięciem w sprawie, to z samej tej okoliczności nie sposób wysunąć tezy o nieprawdziwości tych relacji. Przeciwko zeznaniom wnioskodawcy nie przemawiają żadne dowody, a wszystkie fakty przez niego podawane zostały pozytywnie zweryfikowane dokumentami zgromadzonymi w sprawie.

Rzeczą Sądu było także dokonanie oceny przez pryzmat doświadczenia życiowego i zasad logicznego myślenia, uwzględniając również pełną wiedzę historyczną, którą dysponuje orzekający w sprawie sąd. Niewątpliwie postępowania przeprowadzone przeciwko A. S. miały charakter represyjny. Dla ówczesnych organów wymiaru sprawiedliwości celem była „edukacja” obywateli, chęć pokazania siły komunistycznego aparatu władzy oraz tłumienie w zarodku ewentualnego społecznego ruchu oporu, chęć powstrzymania ewentualnych „następców” takich działań. Temu służyło orzekanie nieadekwatnie wysokich kar, stosowanie środków fizycznych dla wymuszenia nie tylko przyznania się do winy, ale i określonej treści wyjaśnień. Ocenione w tym kontekście zeznania A. S. zostały uznane za odpowiadające prawdzie.

3.1.1. – 3.1.10

dokumentacja z akt IPN oraz akt SO w Płocku II Ko 24/22 i SO w Katowicach II Ko 14/22

Zgromadzone w aktach dokumenty wytworzone zostały przez instytucje powołane do ich gromadzenia i przetwarzania, a ich treści żadna ze stron nie kwestionowała. Sąd opierał zatem na nich swoje ustalenia faktyczne.

0.1.4.2.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów

0.2.(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp.faktu z pkt 3.1 albo 3.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  PODSTAWA PRAWNA

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

11.452,75 złotych

od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Podstawę prawną wnioskodawcy A. S. przepis art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (tekst jednolity Dz.U. z 2018 roku, poz. 2099), na mocy którego osobie, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia (…) przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłe z wydania lub wykonania orzeczenia albo decyzji. W razie śmierci tej osoby uprawnienie to przechodzi na małżonka, dzieci i rodziców.

Dla oceny uprawnienia wnioskodawcy do żądania odszkodowania i zadośćuczynienia w pierwszej kolejności zważyć należy, iż roszczenia odszkodowawcze przewidziane ustawą tzw. „lutową” przysługują, a więc stają się wymagalne, po uprawomocnieniu się postanowienia stwierdzającego nieważność orzeczenia. Punktem wyjścia zatem dla rozważań w zakresie wniosku A. S. było stwierdzenie, iż postanowieniem z 14 lipca 2022 roku w sprawie II Ko 24/22 Sąd Okręgowy w Płocku stwierdził nieważność zaocznego orzeczenia Kolegium do Spraw Wykroczeń przy Prezydencie Miasta C. z 07 maja 1990 r. nr rej. (...)/87, uznającego A. S., urodzonego (...), syna W., winnym tego, że w okresie od 24 do 28 grudnia 1987 r. na terenie miasta C., nie posiadając zezwolenia przewoził i przenosił w celu rozpowszechniania utwory i inne informacje w postaci ulotek, biuletynów, różnych wydawnictw sygnowanych przez zdelegalizowany Związek (...), tj. popełnienia wykroczenia z art. 52a § 1 pkt 2 kodeksu wykroczeń, którym to orzeczeniem wymierzona została A. S. kara 50.000 zł grzywny oraz orzeczenia Kolegium do Spraw Wykroczeń przy Naczelniku Miasta i Gminy w D. z nieustalonego dnia pomiędzy 22 sierpnia 1983 r., a końcem października 1983 r. (nieustalony także numer sprawy), w części uznającej A. S., urodzonego (...), syna W., winnym tego, że w nocy z 21 na 22 sierpnia 1983 r. w L. W., wspólnie z innymi osobami, zakłócił spokój i porządek publiczny przez głośne krzyki i śpiewanie piosenek o treści antysocjalistycznej, którym to orzeczeniem wymierzona została A. S. kara 3 miesięcy aresztu, zamieniona następnie na karę grzywny.

Bezspornie przy tym odpowiedzialność Skarbu Państwa, w przypadku roszczeń określonych w ust. 1 art. 8 cytowanej ustawy, ponoszona jest na zasadzie ryzyka, a jej podstawową przesłanką jest „ normalny” związek przyczynowy między działaniem lub zaniechaniem funkcjonariusza (organu) państwowego, a wyrządzoną szkodą.

Dla ustalenia uprawnienia wnioskodawcy koniecznym wreszcie jest wykazanie, że istnieje bezpośredni i adekwatny związek przyczynowy między powstałą szkodą o charakterze majątkowym, a unieważnionym wyrokiem sądu (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 07 grudnia 2018 roku, II AKa 300/2018, LEX nr 2622691). Jednocześnie jednak podkreślić trzeba, iż art. 8 ust. 1 ustawy rehabilitacyjnej stanowi, iż wskazane w jego treści uprawnienia do żądania zadośćuczynienia i odszkodowania związane są nie tyle z wykonania kary, ale także z wydania, stwierdzonego następnie jako nieważne, orzeczenia. Należy stąd wnosić, iż stwarza to szerszą podstawę do uwzględnienia nie tylko faktu pozbawienia wolności uprawnionego do żądania wskazanych roszczeń, ale i okoliczności wydania orzeczenia - w szczególności związanych z walką o niepodległy byt Państwa Polskiego (tak: Z.Radwański, Glosa do postanowienia SN z dnia 18 lutego 1992 r., WZ 10/92 Teza 3, OSP 1993/5/103).

Przenosząc owe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy Sąd ustalił w pierwszej kolejności, że A. S. jest uprawniony w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy „lutowej” do złożenia wniosku o odszkodowanie i zadośćuczynienie – wszak to on jest osobą, wobec której zapadły orzeczenia Kolegiów ds. wykroczeń przy Prezydencie Miasta C. i przy Naczelniku Miasta i Gminy w D., które następnie postanowieniem Sądu Okręgowego w Płocku z 14 lipca 2022 r. w sprawie II Ko 24/22 zostały uznane za nieważne.

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

50.000 złotych – na skutek wydania orzeczenia Kolegium ds. wykroczeń przy Prezydencie Miasta C. z 30 grudnia 1987 r. sygn. akt 2402/87

od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty

50.000 złotych – na skutek wydania Kolegium ds. wykroczeń przy Prezydencie Miasta i Gminy w D.

od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Podstawę prawną roszczenia o zadośćuczynienie A. S. stanowi wskazana wyżej norma art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (tekst jednolity Dz.U. z 2018 roku, poz. 2099), stąd aktualność zachowują wskazane wyżej rozważania.

W odniesieniu do żądania o zadośćuczynienie dodatkowo podnieść należy, iż stanowi ono swoiste odszkodowanie za szkodę niematerialną, wynikłą z wydania i wykonania wyroku, uznanego następnie za nieważny. Chodzi przy tym o naruszenia dóbr osobistych, które nie wywołują skutków w majątku pokrzywdzonego, powodują natomiast cierpienia fizyczne i psychiczne. Zatem kwota zasądzana tytułem zadośćuczynienia powinna być odpowiednia, co oznacza, że powinna odzwierciedlać w pełni rozmiar doznanej krzywdy, tj. stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność, czas trwania, nieodwracalność następstw i inne okoliczności, których nie sposób wymienić wyczerpująco ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z 30 stycznia 2004 roku, I CK 131/03, OSNC 2005/2, poz. 40; wyrok Sądu Najwyższego z 27 lutego 2004 roku, V CK 282/03, LEX nr 183777). Jednocześnie jednak utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z 14 lutego 2008 roku, II CSK 536/07, LEX nr 461725; wyrok Sądu Najwyższego z 10 marca 2006 roku, IV CSK 80/05, OSNC 2006/10, poz. 175).

Godzi się wskazać dodatkowo, iż zadośćuczynienie orzekane na podstawie ustawy rehabilitacyjnej ma zrównoważyć wszystkie negatywne przeżycia i doświadczenia pokrzywdzonego. „ Jest swoistego rodzaju sankcją za naruszenie dóbr osobistych, dlatego jego zakres jest wyznaczony regulacjami prawa cywilnego, określającymi katalog dóbr osobistych, w tym naruszenie wolności człowieka, również przy uwzględnieniu jej aspektu wewnętrznego, tj. wolności od obawy i strachu, od użycia przemocy czy zrealizowania groźby, naruszenie możliwości swobodnego dysponowania wartościami osobistymi” (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 listopada 2018 roku, II AKa 483/2018, LEX nr 2625097).

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 8 ust. 3 ustawy z 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego w zw. z art. 558 k.p.k.

Inne

3.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

4.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

11.452,75 złotych

od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty

Sąd uwzględnił wniosek A. S. o zasądzenie odszkodowania w całości.

W ocenie Sądu wnioskodawca wykazał w toku postępowania zaistnienie po jego stronie realnej szkody o charakterze majątkowym.

Niewątpliwie bowiem odszkodowanie za poniesioną szkodę obejmuje jej naprawienie, czyli wyrównanie powstałego uszczerbku o charakterze majątkowym na mieniu poszkodowanego (szkoda na mieniu) i obejmuje pokrycie poniesionych strat ( damnum emergens) i utraconych korzyści ( lucrum cessans) – art. 361 § 2 k.c. D. emergens, czyli szkoda rzeczywista, jest to strata w mieniu poszkodowanego. Chodzi tu o zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów. L. cessans to utracona korzyść, jaką poszkodowany mógłby uzyskać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Chodzi zatem o brak przewidywanego przyrostu jego majątku. Ustalenie w tym zakresie ma charakter hipotetyczny i wymaga przyjęcia hipotetycznego przebiegu zdarzeń i ustalenia wysokiego prawdopodobieństwa utraty korzyści.

W ocenie Sądu, wyliczenie wskazane we wniosku o zasądzenie odszkodowania jest prawidłowe. Po pierwsze wnioskodawca wykazał, że rzeczywiście uiścił całą kwotę grzywny i kosztów sądowych zasądzonych w orzeczeniu Kolegium ds. wykroczeń przy Prezydencie Miasta C.. Po drugie, dochodzona we wniosku wysokość odszkodowania została odniesiona do mierników obiektywnych – udziału uiszczonych kosztów w odniesieniu do przeciętnego wynagrodzenia z 1987 roku, a następnie ustalenie kwoty, odpowiadającej temu udziałowi w stosunku do obecnego przeciętnego wynagrodzenia. Zdaniem Sądu takie wyliczenie jest prawidłowe, gdyż pomimo zmiany wartości pieniądza, odzwierciedla rzeczywistą wysokość szkody.

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

10.000 złotych - na skutek wydania orzeczenia Kolegium ds. wykroczeń przy Prezydencie Miasta C. z 30 grudnia 1987 r. sygn. akt 2402/87

od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty

10.000 złotych - na skutek wydania Kolegium ds. wykroczeń przy Prezydencie Miasta i Gminy w D.

od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty

A. S. został objęty orzeczeniem Kolegium ds. wykroczeń przy Prezydencie Miasta i Gminy w D. z nieustalonego dnia sierpnia 1983 r. oraz orzeczeniem Kolegium ds. wykroczeń przy Prezydencie Miasta C. z 30 grudnia 1987 r. o sygn. akt 2402/87, które następnie zostały uznane za nieważne. W następstwie przeprowadzonego przeciwko A. S. postępowania przez Kolegium ds. wykroczeń przy Prezydencie Miasta i Gminy w D., był on pozbawiony wolności przez około miesiąc (następnie kara ta została zamieniona na karę grzywny). Jak wskazano wyżej podstawą orzekania w przedmiocie zadośćuczynienia jest zarówno fakt wydania wyroku, jak i jego wykonania, przy tym przedmiotem rozważań Sądu są roszczenia, przysługujące samemu uprawnionemu, których zakres wyznacza szkoda (także niematerialna) uprawnionego. Zadośćuczynienie musi być „odpowiednie” w zestawieniu między innymi z wcześniejszym trybem życia wnioskodawcy, jego sytuacją osobistą, zawodową, sposobem traktowania w zakładzie karnym, stanem jego psychiki i w następstwie, zakresem doznanych cierpień. Ma zrównoważyć wszystkie negatywne przeżycia i doświadczenia pokrzywdzonego. Jest swoistego rodzaju sankcją za naruszenie dóbr osobistych, dlatego jego zakres jest wyznaczony regulacjami prawa cywilnego, określającymi katalog dóbr osobistych, w tym naruszenie wolności człowieka, również przy uwzględnieniu jej aspektu wewnętrznego, tj. wolności od obawy i strachu, od użycia przemocy czy zrealizowania groźby, naruszenie możliwości swobodnego dysponowania wartościami osobistymi. W każdej tego typu sprawie konieczne jest zatem dokładne oszacowanie wszystkich krzywd, które wynikają m.in. z czasu trwania izolacji oraz jej warunków, a także na nieodwracalność ich skutków również w sferze zdrowotnej. Ustalając wysokość zadośćuczynienia, o którym mowa w art. 8 ustawy z 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych należy uwzględnić nie tylko czas trwania pozbawienia wolności, ale też stopień dolegliwości, z jakimi wiązało się odbywanie kary (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 20 września 2018r., II AKa 104/2018, LEX nr 2603430).

Jak wskazano wyżej podstawą orzekania w przedmiocie zadośćuczynienia jest zarówno fakt wydania orzeczeń, jak i ich wykonania. Wszystkie okoliczności z tym związane znacząco wpływają na ustalenie wysokości należnego uprawnionemu zadośćuczynienia. Wydanie orzeczenia skazującego wobec A. S. w istocie miało na celu upokorzyć skazanego, dodatkowo wpływać na społeczny odbiór i negatywną ocenę jego postępowania. Samo wykonanie kary miało miejsce w warunkach trudnych – po ciężkim pobiciu na komisariacie MO i zaledwie jednym dniu hospitalizacji, wnioskodawca został przewieziony do Aresztu Śledczego w P.. W tym okresie czasu wydane ostało wobec niego orzeczenie Kolegium ds. wykroczeń przy Prezydencie Miasta C. z 30 grudnia 1987 r. sygn. akt 2402/87. Na skutek z kolei wydania Kolegium ds. wykroczeń przy Prezydencie Miasta i Gminy w D. A. S. był pozbawiony wolności przez okres ok. 1 miesiąca, co stanowi znaczny okres. Pierwotnie orzeczona kara, w toku jej odbywania została zamieniona na karę grzywny. Mając na względzie powyższe okoliczności Sąd ustalił, że kwotą adekwatną będzie kwota łączne 20.000 zł z tytułu obu orzeczeń (po 10.000 złotych w odniesieniu do każdego z orzeczeń) – Kolegium ds. wykroczeń przy Prezydencie Miasta C. oraz Kolegium ds. wykroczeń przy Prezydencie Miasta i Gminy w D.. Sąd Okręgowy podziela nadto stanowisko wyrażone w judykaturze, zgodnie z którym zadośćuczynieniu podlega naruszenie czci i godności człowieka, tj. jego dobrego imienia, reputacji, poczucia własnej wartości. W tym aspekcie należy uwzględnić wykonywany przez wnioskującego zawód czy funkcję, związaną z tym odpowiedzialność i społeczne zaufanie, pozycję społeczną, rozległość utrzymywanych kontaktów, sposób traktowania w prowadzonym postępowaniu, itp. W formie zadośćuczynienia należy też zrekompensować krzywdę związaną z naruszeniem prywatności oraz z naruszeniem zdrowia w postaci cierpień psychicznych związanych z koniecznością poniesienia dolegliwości innej niż izolacja, w tym wypadku o charakterze ekonomicznym – grzywny ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 24 marca 2022 r., II AKa 40/22, LEX nr 3397954).

Inne

3.

w pozostałym zakresie roszczenia A. S. o zadośćuczynienie oddalono (wobec zawartych powyżej rozważań)

5.  Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.

7.

8.

Na podstawie art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (tekst jednolity Dz.U. z 2018 roku, poz. 2099) Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy kwoty po 720 złotych tytułem zwroty kosztów ustanowienia pełnomocnika z wyboru, stanowiące sześciokrotność stawki minimalnej, określonej w § 17 ust.6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu¸ albowiem charakter sprawy i wysokość żądania uzasadniały stwierdzenie, iż sprawa niniejsza wymagała znacznego nakładu pracy pełnomocnika z wyboru . Uznanie zasadności roszczenia, równoznaczne ze stwierdzeniem niezgodnego z prawem działania organu państwa, wywołuje materialnoprawne skutki w zakresie kosztów (przewidziane normą art. 13 ustawy rehabilitacyjnej), konsekwencją których jest obowiązek zwrotu przez Skarb Państwa wydatków zastępstwa adwokackiego z tytułu ustanowienia pełnomocnika z wyboru oraz ustalenie, iż koszty postępowania w zakresie wniosku o odszkodowanie i zadośćuczynienie ponosi Skarb Państwa.

Na podstawie art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (tekst jednolity Dz. U. z 2018 roku, poz. 2099) Sąd ustalił, iż koszty postępowania ponosi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

sędzia Justyna Wawrzyńczak